چه آینده‌ای در انتظار ارزهای دیجیتال است؟

ارزهای دیجیتال ارزهایی هستند که در قالب استفاده از تکنیک‌های پیشرفته افزودن رمز موسوم به رمزنگاری ایجاد و مدیریت می‌شود. با ظهور بیت کوین در سال ۲۰۰۹، ارزهای دیجیتال از یک مفهوم آکادمیک به سمت یک واقعیت (مجازی) جهش پیدا کردند.

ارزجو: با اینکه بیت کوین طی سال‌های بعد شمار فزاینده‌ای از طرفداران را جذب خود کرد، اما در واقع در ماه آوریل ۲۰۱۳ بود که مورد توجه سرمایه‌گذاران و رسانه‌ها قرار گرفت. در آن مقطع، قیمت بیت کوین طی دو ماه قبل‌تر از آن دو برابر افزایش یافت و به ۲۶۶ دلار رسید. بیت کوین در اوج خود از ارزش بازاری ۲ میلیارد دلار برخوردار شد، اما سقوط ۵۰ درصدی قیمت آن که بعد از مدت کوتاهی رقم خورد به بحث و جدل‌ها درباره آینده ارزهای دیجیتال به طور اعم و بیت کوین به طور اخص دامن زد. آیا این ارزهای جایگزین در نهایت جایگزین ارزهای متعارف شده و روزی جای دلار و یورو را خواهند گرفت؟ یا اینکه ارزهای دیجیتال صرفاً یک ستاره زودگذر هستند و به زودی خاموش خواهند شد؟ پاسخ این سؤال به بیت کوین بستگی دارد.

همچنین بخوانید: خرید ارز دیجیتال ، خرید بیت کوین ، خرید اتریوم ، خرید تتر ، خرید ترون ، خرید شیبا اینو ، خرید پرفکت مانی ، خرید لونا کلاسیک

بیت کوین ــ معیار کنونی

بیت کوین یک ارز غیرمتمرکز است که از فناوری همتا به همتا بهره می‌گیرد. فناوری مذکور امکانی فراهم می‌آورد تا همه کارکردها نظیر صدور ارز، پردازش معاملات، و راستی آزمایی به صورت جمعی بر روی شبکه انجام پذیرند. با اینکه این قابلیت غیرمتمرکز سازی موجب می‌شود تا بیت کوین از دستکاری یا مداخله دولت در امان بماند، اما نکته منفی نیز آن است که هیچ نهاد مرکزی موجود نیست که روند بی‌عیب و نقص امور یا حمایت از ارزش بیت کوین را تضمین کند.

بیت کوین‌ها به صورت دیجیتال در قالب فرآیند «استخراج» خلق می‌شوند. این فرآیند نیازمند رایانه‌های قدرتمند جهت حل الگوریتم‌های پیچیده و پردازش اعداد و ارقام است. در حال حاضر ۲۵ بیت کوین در هر ۱۰ دقیقه خلق می‌شود و قرار است سقف تعداد بیت کوین‌ها در نهایت ۲۱ میلیون باشد، رقمی که انتظار می‌رود در سال ۲۱۴۰ محقق گردد.

این ویژگی‌ها موجب شده‌اند تا بیت کوین اساساً با ارز واقعی که از حمایت تمام و کمال دولت برخوردار است فرق داشته باشد. صدور ارز واقعی یک فعالیت کاملاً متمرکز است که تحت نظارت بانک مرکزی کشور مربوطه انجام می‌گیرد. با اینکه بانک‌ها میزان ارز صادره را مطابق با اهداف سیاست پولی تنظیم می‌کنند، اما از لحاظ نظری هیچگونه سقفی برای صدور اینگونه ارزها وجود ندارد. بعلاوه، معمولاً یک نهاد دولتی سپرده‌های پولی نزد بانک‌های محلی را بیمه می‌کند.

برعکس، بیت کوین فاقد اینگونه مکانیسم‌های حمایتی است. ارزش بیت کوین تماماً به آنچه سرمایه‌گذارن در مقطع زمانی مربوطه حاضر به پرداخت هستند بستگی دارد. همچنین، اگر یک صرافی بیت کوین برچیده شود، مشتریانی که در حساب خود بیت کوین دارند هیچ راهی جهت بازیابی آنها ندارند.

افزایش امنیت

مزایای اصلی بیت کوین که غیرمتمرکز سازی و ناشناس ماندن معاملات را شامل می‌شوند در عین حال موجب شده‌اند تا این ارز جهت انجام مجموعه‌ای از فعالیت‌های غیرقانونی از جمله پولشویی، فروش مواد مخدر، قاچاق، و خرید و فروش سلاح به یک گزینه مطلوب تبدیل شود. این موضوع توجه سازمان‌های قدرتمند تنظیم مقرراتی و دیگر سازمان‌های دولتی نظیر شبکه مقابله با جرائم مالی (FinCEN)، کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC)، و حتی اف‌بی‌آی (FBI) و وزارت امنیت داخلی را به خود جلب کرده است. در ماه مارس ۲۰۱۳، شبکه مقابله با جرائم مالی قواعدی را وضع نمود که طبق آنها صرافی‌ها و اداره‌کنندگان ارزهای دیجیتال در ردیف کسب‌وکارهای خدمات مالی تعریف شدند و تحت شمول مقررات دولتی قرار گرفتند.

در ماه مه همان سال، وزارت امنیت داخلی یکی از حساب‌های ام‌تی گاکس (Mt. Gox) ــ بزرگ‌ترین صرافی بیت کوین ــ نزد شرکت ولز فارگو (Wells Fargo) را مسدود نمود و مدعی شد که صرافی مذکور قوانین مقابله با پولشویی را نقض کرده است. در ماه آگوست، اداره خدمات مالی نیویورک برای ۲۲ شرکت نوظهور ارائه‌دهنده خدمات پرداخت که بسیاری از آنها با بیت کوین سروکار داشتند احضاریه صادر کرد و درباره تدابیر آنها جهت ممانعت از پولشویی و محافظت از مصرف‌کنندگان سؤالاتی مطرح نمود.

جایگزین‌های بیت کوین

علیرغم مشکلات اخیر مرتبط با بیت کوین، موفقیت و برجستگی فزاینده این ارز دیجیتال از زمان ورود به بازار موجب آن شده تا تعدادی از شرکت‌ها از ارزهای دیجیتال جایگزین رونمایی کنند، از جمله:

• لایت کوین (Litecoin) ــ لایت کوین در حال حاضر رقیب اصلی بیت کوین به شمار می‌رود. این ارز دیجیتال در راستای پردازش سریع‌تر معاملات کوچک‌تر طراحی شده است. بنا بر گفته چارلز لی (Charles Lee) بنیانگذار لایت کوین، این ارز دیجیتال در ماه اکتبر ۲۰۱۱ «به عنوان یک سکه که نقش نقره را در برابر طلای بیت کوین ایفا می‌کرد» بنیان نهاده شد. برخلاف بیت کوین که استخراج آن نیازمند رایانه‌های قدرتمند است، لایت کوین را می‌توان با استفاده از رایانه‌های رومیزی معمولی استخراج نمود. سقف حداکثری لایت کوین ۸۴ میلیون است ــ چهار برابر سقف بیت کوین که ۲۱ میلیون است ــ و پردازش معاملات آن نیز حدود ۵/۲ دقیقه طول می‌کشد که حدوداً یک چهارم زمان پردازش بیت کوین است.
• ریپل (Ripple) ــ ریپل توسط شرکت اوپن‌ کوین (OpenCoin) که در سال ۲۰۱۲ توسط کریس لارسن (Chris Larsen) کارآفرین تأسیس شد راه‌اندازی شد. ریپل هم یک ارز و هم یک سیستم پرداخت است. مؤلفه ارزی آن ایکس‌آرپی (XRP) نام دارد که همانند بیت کوین از یک شالوده ریاضیاتی برخوردار است. مکانیسم پرداخت امکان انتقال مبالغ در قالب هر ارزی را در عرض چند ثانیه به دیگر کاربران موجود در درون سیستم ریپل فراهم می‌آورد، برخلاف معاملات بیت کوین که تائید آن شاید تا ۱۰ دقیقه طول بکشد.
• مینت ‌چیپ (MintChip) ــ برخلاف اکثر ارزهای دیجیتال، مینت‌چیپ عملاً توسط یک نهاد دولتی، مشخصاً اداره سلطنتی ضرب سکه کانادا (Royal Canadian Mint) خلق شده است. مینت‌ چیپ یک کارت هوشمند است که از ارزش الکترونیک برخوردار است و می‌تواند این ارزش را از یک تراشه به تراشه دیگر انتقال دهد. مینت‌چیپ همانند بیت کوین نیازمند هویت شخصی نیست؛ این ارز برخلاف بیت کوین از پشتوانه یک ارز فیزیکی، یعنی دلار کانادا، برخوردار است.

آینده

برخی از محدودیت‌هایی که در حال حاضر پیش روی ارزهای دیجیتال قرار دارند ــ نظیر اینکه دارایی دیجیتال یک فرد شاید به خاطر از کار افتادن سیستم رایانه‌ای از بین برود، یا اینکه خزانه مجازی ممکن توسط یک هکر به تاراج برود ــ شاید به ‌واسطه پیشرفت‌های فناورانه به‌ موقع برطرف گردند. آنچه که غلبه بر آن دشوارتر است یک پارادوکس پایه است که ارزهای دیجیتال را گرفتار خود ساخته ــ هر چه که این ارزها محبوب‌تر می‌شوند اقدامات موشکافانه و تنظیم مقرراتی دولت را بیشتر به سمت خود جلب می‌کنند و در نتیجه استدلال بنیادین ورای موجودیت آنها رنگ می‌بازد.

با اینکه تعداد کسب‌وکارهایی که ارزهای دیجیتال را قبول می‌کنند به طور مداوم افزایش یافته است، اما این کسب‌وکارها همچنان در اقلیت هستند. برای آنکه ارزهای دیجیتال به‌ طور گسترده‌تری مورد استفاده قرار گیرند، این ارزها ابتدا باید از مقبولیت گسترده در میان مصرف‌کنندگان برخوردار شوند. با این حال، پیچیدگی نسبی این ارزها در مقایسه با ارزهای متعارف احتمالاً اکثر مردم را از سرمایه‌گذاری بر روی آنها منصرف می‌سازد و فقط کسانی که با فناوری آشنایی دارند به سراغ اینگونه ارزها می‌روند.

یک ارز دیجیتال که خواهان تبدیل شدن به بخشی از سیستم مالی غالب است شاید لازم باشد که معیارهای کاملاً متفاوتی را محقق سازد. چنین ارزی باید از لحاظ ریاضیاتی پیچیده باشد (تا از کلاهبرداری و حملات هکری در امان باشد)، اما در عین حال درک و شناخت آنها باید برای مصرف‌کنندگان آسان باشد؛ این ارزها باید غیرمتمرکز باشند اما تدابیر محافظتی مناسب و کافی جهت محافظت از مصرف‌کنندگان را دارا باشند؛ این ارزها باید هویت کاربر را ناشناس نگاه دارند و در عین حال به بستری جهت فرار مالیاتی، پولشویی، و دیگر فعالیت‌های غیرقانونی تبدیل نشوند.

از آنجا که تحقق این معیارها کار ساده و آسانی نیست، در نتیجه آیا ممکن است چند سال دیگر پرطرفدارترین ارزهای دیجیتال به ‌واسطه ویژگی‌هایشان در محدوده حد فاصل ارزهای واقعی به شدت قانونمند و ارزهای دیجیتال کنونی قرار گیرند؟ با اینکه چنین احتمالی دور از ذهن است، اما شکی وجود ندارد که موفقیت (یا عدم موفقیت) بیت کوین به عنوان ارز دیجیتال برتر کنونی در زمینه پرداختن به چالش‌های پیش روی شاید سرنوشت دیگر ارزهای دیجیتال را نیز طی سال‌های آینده رقم زند.

آیا باید بر روی ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری نمود؟

اگر قصد سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال را دارید، بهتر است «سرمایه‌گذاری» خود را همانند دیگر سرمایه‌گذاری مبتنی بر گمانه‌زنی تلقی کنید. به عبارت دیگر، توجه داشته باشید که خطر از دست رفتن بخش اعظم سرمایه‌تان وجود دارد. همانگونه که قبلاً گفته شد، یک ارز دیجیتال فاقد هرگونه ارزش ذاتی جدای از آن مبلغی است که خریدار در مقطع زمانی مربوطه حاضر است در ازای آن بپردازد. این مسئله موجب می‌شود تا ارز مذکور در برابر نوسانات شدید قیمتی آسیب‌پذیر باشد که این امر به نوبه خود خطر زیان و ضرر سرمایه‌گذار را افزایش می‌دهد.

برای مثال، قیمت بیت کوین روز ۱۱ آوریل ۲۰۱۳ در عرض شش ساعت از ۲۶۰ دلار به حدود ۱۳۰ دلار سقوط کرد. اگر دل و جرئت مواجهه با اینگونه نوسانات را ندارید در حوزه‌های دیگری که برای شما مناسب‌تر هستند سرمایه‌گذاری کنید. با اینکه دیدگاه‌ها درباره فضایل بیت کوین به عنوان یک سرمایه‌گذاری بسیار متفاوت هستند ــ طرفداران به عرضه محدود و استفاده فزاینده از این ارز به عنوان محرک‌های رشد ارزش اشاره می‌کنند، در حالی که مخالفان آن را یک حباب به وجود آمده توسط دلال‌ها می‌دانند ــ اما یک سرمایه‌گذار محافظه‌کار باید از اینگونه بحث و جدل‌ها دوری کند.

جمع‌بندی

پیدایش بیت کوین به بحث‌ها درباره آینده این ارز و دیگر ارزهای دیجیتال دامن زده است. علیرغم مشکلات اخیر مرتبط با بیت کوین، موفقیت آن از زمان راه‌اندازی در سال ۲۰۰۹ به ظهور ارزهای دیجیتال جایگزین نظیر لایت کوین، ریپل، و مینت‌چیپ انجامیده است. یک ارز دیجیتال که خواهان تبدیل شدن به بخشی از سیستم مالی غالب است مجبور است معیارهای کاملاً متفاوتی را محقق سازد. با اینکه چنین احتمالی دور از ذهن است، اما شکی وجود ندارد که موفقیت یا عدم موفقیت بیت کوین به عنوان ارز دیجیتال برتر کنونی در زمینه پرداختن به چالش‌های پیش روی شاید سرنوشت دیگر ارزهای دیجیتال را نیز طی سال‌های آینده رقم زند.