بیت کوین (Bitcoin) از نظر افراد مختلف، متفاوت است. هر معنایی که برای شما داشته باشد، مفهومی با اتکا به خود و چندوجهی است. در بطن بیت کوین، ایده های زیادی نهفته است و ممکن است برخی یا همه آنها برای شما جالب باشند.
ارزجو: اختراع بیت کوین و بلاک چین آن، که بسیار زیاد مورد سوء تعبیر قرار گرفت، بسیاری از پروژه ها شبکه ها و جوامع را در بر گرفته است. برخی از این شبکه ها در رقابت مستقیم با بلاک چین هستند که باعث شده بحث ها و جدل های پایان ناپذیری رخ دهد. ریشه این درگیری ها طبیعت ایدئولوژیک دارد: عدم توافق درباره اینکه دنیا چگونه است و چگونه باید باشد، عدم توافق ایده ها.
در ادامه برای توضیح برخی از دلایل پشت این چندقطبی شدن تلاش می‌کنیم و سعی داریم دینامیک های موجود را با جزئیات بیشتر توضیح داده و بگوییم که چرا تعداد زیادی از مردم به سمت بیت کوین جذب می شوند.
قسمت دوم
بیت کوین چیست؟
اگر از سه غریبه بپرسید که بیت کوین چیست، احتمالا ۳ پاسخ متفاوت دریافت خواهید کرد. هر پاسخ به وسیله تجربیات گذشته، اعتقادات سیاسی و اقتصادی و درک شخصی آن فرد از دنیا شکل گرفته است. ایده های شخصی شما و نگرش شما به دنیا، دورنمای ایده های شما را مشخص خواهد کرد.
این دورنما دارای تعدادی ایده است که با یکدیگر گرد آمده اند: قدرت بیان که می تواند به فرد کمک کند تا بگوید که بیت کوین چیست. شخصی ممکن است فکر کند بیت کوین طلای دیجیتال است و بر روی وجهه ارزشمند بیت کوین تمرکز داشته باشد. یک شخص دیگر ممکن است به بیت کوین به عنوان سیستم پرداخت نگاه کند و بر روی قدرت داد و ستد به وسیله بیت کوین تمرکز داشته باشد. و همچنین شخص دیگری ممکن است و بیت کوین به عنوان ساختار اجتماعی پیچیده بنگرد که بر روی اتوماسیون عقد قراردادها و چنین چیزهایی تمرکز می کند.
-دن هلد (Dan Hold): «هیچ کس نمی‌تواند از همه چیز با خبر باشد. پیچیدگی جامعه غیرقابل پیش بینی است. ما به مسائلی علاقه بیشتری داریم که بتوانند تشنگی ما را برای فهم یک موضوع برطرف کنند و به گروه‌هایی تمایل داریم که با روایت های مشابه برایمان تعریف شوند.»
این روایات و ایده ها، نشان می دهند که بیت کوین -یا حداقل بخشی از آن – واقعا چگونه است و مردم در مورد آن چه فکری می کنند. این روایت ها در طول زمان و هر چه درک ما نسبت به این سیستم بیشتر شود، تغییراتی پیدا می کنند و خود سیستم هم دچار تغییر می شود. نه ایده ها، نه مردم، نه بیت کوین و نه دنیا چیز های ثابتی نیستند. دیدگاه ما در مورد بیت کوین تغییر کرده و در آینده نیز تغییر خواهد کرد.
بیت کوین هر چه که باشد به عنوان یک مرکز ثقل، در دنیای ایده های خود عمل می کند. اگر ایده های شما با آنچه که به عنوان ایده های بیت کوین مطرح است یکی باشد، به مرکز جاذبه آن نزدیک تر خواهید شد و به راحتی به عضویت آن در می آیید. اگر ایده های شما مخالف بیت کوین باشد، از مرکز جاذبه آن دور شده، علاقه ای به آن پیدا نخواهید کرد.
مرکز جاذبه بیت کوین
باید گفت که بیت کوین افراد خودمحور را که ایده ها و ایده آل های مشابهی با بیت کوین دارند، به خود جذب می کند. همانطور که از قدیم گفته شده است کبوتر با کبوتر باز با باز. در این مورد بسیاری از افرادی که در سال‌های اولیه به دور بیت کوین جمع می شدند، خوره‌های کامپیوتر و وبگردها بودند. و این مسئله تعجبی هم ندارد.
آنچه تعجب‌برانگیز است، تاثیرات جانبی یک شبکه خودمحور می باشد: این شبکه بر روی مردم تاثیر می گذارد. از آنجایی که ایده هایی که توسط بیت کوین ارائه شده اند ثابت می باشند، این مردم هستند که باید ایده های خود را با بیت کوین همراه و یکی کنند. این ۱۰ سال گذشته نشان داده است که بیت کوین در تغییر دادن افکار مردم بسیار تاثیر گذار است. تا به حال هیچ کس نتوانسته این روند را تغییر دهد.
«دنیا لزوما آن طور که شما فکر می‌کنید نیست، بنابراین بهتر است که اعتقادات خود را تغییر دهید، زیرا شما نمی توانید دنیا را تغییر دهید.» ایزاک آسیموف
طبق یک گفته قدیمی: بیت کوین ما را بیش از آنچه که ما او را تغییر می دهیم، تغییر خواهد داد. من خودم این را تجربه کردم.
جاذبه و دافعه
ولی اگر ایده های شما با ایده های بیت کوین یکی نباشد چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر با ایده های بیت کوین قانع نشده و بخواهید ایده‌های آن را تغییر بدهید چطور؟ اگر برخی از ایده های بیت کوین مورد قبول شما نباشد، چه کار می کنید؟
-آلن گات (Alan Guth): «معجزه فیزیک که در مورد آن صحبت می کنم چیزی است که از زمان ارائه فرضیه نسبیت انیشتین شناخته شده است و آن این است که جاذبه همیشه دارای جذابیت نیست. جاذبه می تواند باعث دافعه شود.
اگر واقعاً جذب ایده های بیت کوین شده باشید، شاید به سوی فضایی جذب شوید که کسانی که علاقه ای به استفاده از ارزهای دیجیتال ندارند، در آن غوطه ور هستند.
اگر تمایل دارید که ایده‌های بیت کوین را به روشی اصولی تغییر دهید، شاید به تولید یک مرکز ثقل دیگر پرداخته باشید. این کار به آسانی امکان دارد، زیرا بیت کوین فضای بازی در اختیار شما می گذارد. کد آن اوپن سورس است، ساختاری از یک شبکه بدون نظارت و بدون دخالت سازمان های رسمی از هر نوع دارد که به هرکسی اجازه می دهد این کد را کپی کرده، تغییر داده یا بدون احتیاج به مجوز از آن استفاده نمایند.
همانطور که در بالا اشاره کردیم، تغییر قوانین هسته های بیت کوین باعث ایجاد یک بازی جدید که متفاوت از آن چیزی است که همه در حال انجام آن بودند می‌گردد. برای این که مجبور نباشید به تنهایی بازی را ادامه دهید، مجبورید دیگران را قانع کنید با شما بازی کنند. اگر تعداد بازیکنان بیشتری می خواهید، باید همه آن هایی را که در شبکه بیت کوین مشغول به بازی هستند قانع کنید که ایده های شما بهتر از ایده های اولیه است. و از آنجایی که بیشتر بازی های مالی با شبکه قوی بسیار سود آور هستند، بهتر است که سعی کنید همه افراد را قانع نمایید.
اگر موفق به انجام این کار نشوید، سیستم های رقیب ایجاد می شود که از شبکه های جدید یا شاخه هایی از شبکه قبلی بیت کوین تشکیل شده اند. از آنجا که همه پروژه های جدید از بیت کوین الهام گرفته اند، ایده های جدید هم الزاما با بیت کوین شباهت هایی را خواهند داشت و گاهی کاملا مشابه آن خواهند بود.
ناتانیل ویتمور (Nathaniel Whiitemore): «دنبال کردن روایات، راه خوبی برای کمک به مردم برای درک آن چیزی است که می خواهید برای آنها توضیح دهید و در واقع لیستی از عقاید در پیش روی آنها قرار می گیرد تا به شما بپیوندند. سعی در فهمیدن اینکه یک روایت از کجا شروع شده و در کجا پایان می یابد، کار چالش برانگیزی است، زیرا ایده ها دارای مرز و محدوده مشخص نیستند.»
از آنجا که ایجاد یک مرکز ثقل جدید، اولاً ممکن است و ثانیاً کار آسانی نیز هست (کپی کردن کد بیت کوین، تغییر برخی پارامترها، راه اندازی شبکه جدید با تعدادی از دوستان) انفجاری از سکه های مشابه در چند سال گذشته به وقوع پیوست. در حالی که بیشتر این آلت کوین ها (altcoin) کلاهبرداری بیش نیستند ولی برخی از آنها نیز توانسته اند افرادی را که دارای ایده های مشابه با این آلت کوین ها هستند به خود جلب کنند.
ایده های متفاوت توسط مراکز ثقل متفاوت جذب می شوند.
جذب شدن داخل یکی از این مراکز ثقل و بنابراین وارد شدن به چرخه بازدهی ایده – ارزش، دلیل بیشتر سمّیتی است که ما در بیت کوین و جاهای دیگر شاهد آن هستیم. ارتباط مستقیم بین داشتن عقاید و (ایده) های خاص و در اختیار داشتن منابع مالی (ارزش) عاملی است که می تواند باعث ایجاد تقویت عمیق تر این شبکه ها شود.
کارل یونگ: «امروز همه می دانند که همه افراد دارای عقده هایی هستند.» آنچه که همه نمی دانند این است که از لحاظ تئوریک، این عقده ها می توانند ما را به داخل خود جذب کنند.
ممکن است کسی بگوید که همانطور که کارل یونگ در مورد عقده ها ذکر می کند، بلاک چین هم می تواند افراد را به خود جذب نماید. در ریشه هر مرکز ثقلی، ایده هایی قرار گرفته اند و گروهی از مردم که توسط این ایده ها جذب می شوند.
هنگامی که این مردم توسط ایده ها جذب شدند، تکنیک های مختلفی به آسانی تبدیل به ایدئولوژی می شوند و برعکس. کنار گذاشتن عقاید، کار سختی است ولی اگر موضوع پول در میان باشد، کنار گذاشتن این عقاید حتی سخت تر نیز خواهد شد.
مدارها و برخوردها
تشکیل هرگونه مرکز ثقل کار آسانی نیست. مانند زمان تشکیل ستاره ها و سیارات. مانند بلعیده شدن سیاره ها توسط خورشید و برخورد سیاره ها به یکدیگر و انفجار ماه به قسمت های کوچک تر، تشکیل مرکز ثقل بیت کوین نیز با مسائل و مشکلاتی همراه بوده است.
مشخص نیست که آیا تمام پروژه ها به وسیله بیت کوین بلعیده می شود یا به خودی خود از بین می روند یا برخی از آنها بتوانند مدار ثابتی برای خود پیدا کنند. آنچه که امروز می‌توانیم مشاهده کنیم این است که بیشتر شبکه ها به صورت رقابتی عمل می کنند. همانطور که اریک هافر (Eric Hoffer) می گوید: «به دست آوردن هرچه بیشتر طرفداران، مساوی با شکست دیگران است.»
آنچه که می توان مشاهده کرد زیرا چندین بار در چند سال گذشته اتفاق افتاده است این است که پروژه هایی که نتوانسته اند به گزاره ارزش واقعی خود برسند، به سرعت در حال از دست دادن طرفداران و ارزش خود هستند که این مساله در اثر فشار بازار می باشد. اگر ایده ها به پول سازی نرسیده یا شکست بخورند، ارزش اصلی و مورد نظر از بین می رود که این مساله در زمینه از بین رفتن آن ایده‌ها و شبکه های که آنها را تشکیل داده است موثر می باشد.
با این حال تا زمانی که مردم عقاید مختلف دارند و تا زمانی که پروژه بیت کوین این عقاید را در بر می گیرد، مردم به سمت آن جذب می‌شوند. اگر آن عقاید، دارای شایستگی باشند بر اثر مرور زمان، بازاری آزاد، پس از روبرو شدن با واقعیت تشکیل می شود. ایده های افتضاح اصلاً به کار نمی آیند، ایده های بد برای مدت طولانی دوام می آورند و پیشنهاداتی که بهتر از وضع موجود باشند در بازار آزاد رشد می کنند.
بهترین ایده ها به وسیله بزرگ ترین شبکه‌ها کشف شده و در صورتی که ادغام ممکن باشد، به کار برده می شوند. در صورتی که بیت کوین بتواند از آنها تغذیه کند، این کار را انجام خواهد داد.
استفاده از ایده ها
همانطور که در بالا گفته شد ایده های مرکزی بیت کوین، از روز اول به صورت ثابت برنامه‌ریزی شدند. با این حال این بدان معنا نیست که بیت کوین را نمی توان بهبود بخشید. بیت کوین را می توان و باید بهبود داد ولی به روش هایی که اصل بیت کوین را از بین نبرد. این روش های بهبود در هر زمان امکان پذیر هستند به همین علت است که ما می‌توانیم پرداخت های مان را به صورت کدهای هش انجام دهیم و می توانیم مقدار کمی پول را به سرعت و با هزینه ارزان در شبکه لایتنینگ رد و بدل کنیم.
عوامل تکنیکی و بهبود بخشیدن به بیت کوین و اهمیت تفاوت بین سافت فورک (soft fork) و هارد فورک (hard fork) می تواند ارزش بررسی را داشته باشد ولی از حوزه بحث این مقاله خارج است. بدون وارد شدن به جزئیات با توجه به طبیعت این تغییرات، بیت کوین بدون شک پیشرفت می کند و بنابراین ویژگی های آن در حال تغییر و گسترش می باشد.
از لحاظ جذابیت نیز بیت کوین در حال جذب تعداد زیادی از کاربران می باشد. ایده هایی که در حال گسترش بیت کوین هستند از لحاظ پتانسیل برای تعداد بیشتری از مردم جذابیت دارند و پروژه های رقیب را از میان برمی دارند.
برای مثال ایده پرداخت های کم هزینه با ایجاد کانال های پرداخت بر روی شبکه لایتنینگ دوباره به عرصه ظهور رسیده است. دیگر پروژه هایی که مشابه این قابلیت را دارا هستند، جذابیت خود را به علت اینکه شبکه لایتنینگ یک شبکه بزرگ موفق می باشد از دست خواهند داد.
حریم خصوصی ایده دیگری است که در چند پروژه رقیب مطرح شده است. در صورتی که تقویت حریم خصوصی در بیت کوین موفقیت‌آمیز باشد (طرح امضای دیجیتالی اشنور (Schnorr signatures)، لایتنیگ، گرداب (Whirlpool)، کیف های پول که از کوین جوین (CoinJoin) پشتیبانی می کنند، بقیه پروژه ها شاید به وسیله بیت کوین از عرصه خارج شوند.
– کتاب اعداد (Book of numbers): «و زمین دهان باز کرد و آنها را بلعید و خانه هایشان و تمام انسان ها و همه دارایی های آنها. آنها و هر آنچه که به آنها تعلق داشت به داخل زمین فرو رفتند و زمین بر روی آنها بسته شد و از دنیا محو شدند.»
منظور من این نیست که تمام پروژه های دیگر لزوماً محو خواهند شد ولی فقط شبکه هایی رشد می کنند که تأثیر گذار باشند و طرف برنده موفق خواهد شد نتایج بیشتری را کسب کند.
ارزش عقیده
هرگاه که مردم در حال بحث کردن و رد و بدل ایده ها هستند گروه بندی به یک ویژگی معمول تبدیل می شود نه یک استثنا. فرقی نمی کند که بحث بر سر سیاست، ورزش آیفون و اندروید یا آناناس بر روی پیتزا باشد، مردم با کسانی که ایده هایی مشابه خودشان داشته باشند، متحد می شوند.
با این حال، حقیقت و درستی ایده ها گاهی غیرقابل تشخیص است و علت آن نیز این است که پیامدهای آن غیر مستقیم (سیاست) یا شخصی هستند و لزوما دارای پیامدهای خاصی نیستند (آناناس بر روی پیتزا). شبکه هایی مانند بیت کوین دارای ویژگی خاصی می باشند: ارزش.
این ارزش را می توان به وسیله به کارگیری و تفکر، دچار تغییر کرد. یک ویژگی قابل اعتماد و مستقیم، تایید اعتبار ایده ها می باشد. در صورتی که تعداد بیشتری از مردم به وسیله ایده های یک شبکه قانع شده باشند، تعداد بیشتری از آنها توکن های آن شبکه را خریداری می کنند. و هر چه این ایده ها با واقعیت همخوانی بیشتری داشته باشند، در دنیای واقعی ارزش بیشتری توسط این شبکه ایجاد شده و مردمی که با این ایده ها قانع شده اند به صورت شبکه ای، مردم دیگری را نیز قانع می کنند.
بیت کوین دارای جذابیت زیادی است و دلیل آن این است که از روز اول کارآمدی خود را نشان داده و مشکلات واقعی مردم را حل کرده و ارزش خود را به صورت واقعی به دست آورده است. کارآمد بودن آن به این علت است که ایده های آن به واقعیت نزدیک تر هستند. با ارزش است زیرا مردم به ارزش آن باور دارند و دلیل آن نیز این است که بیت کوین بزرگ ترین، عمده ترین و قدرتمند ترین شبکه غیرمتمرکز برای تراکنش های دیجیتال تا به امروز بوده است. و این شبکه در حال رشد می باشد.
در صورتی که با ایده های بیت کوین قانع شده باشید یا با آنها مخالف باشید، برای بیت کوین، تفاوتی ندارد. جاذبه بیت کوین همچنان افزایش پیدا می کند و ایده های مختلف، افراد، کدها و نود ها را در این روند به داخل خود می کشد.
نتیجه گیری
ما دیده ایم که بیت کوین دارای ایده های خاصی در قوانین توافقی و ساختار کلی خود می باشد. تغییر ساختار هسته بیت کوین تقریباً غیرممکن است به همین علت است که ساختار هسته آن از روز اول به صورت ثابت برنامه ریزی شده.
چرخه بازدهی ایده – ارزش همان چیزی است که جاذبه بیت کوین را می سازد. افرادی که به این چرخه نزدیک می‌شوند، به احتمال زیاد داخل آن جذب می شوند که آنها را مجبور می کند ایده های خود را با ایده های بیت کوین هماهنگ نمایند.
درک این مسئله که هر سیستم غیر قابل تغییری شرکت کنندگان خود را تغییر می دهد، در درک نوع جاذبه و دافعه بیت کوین مفید می باشد. از آنجایی که تغییر هسته ایده ها قابل انجام نیست، پروژه های جدید با ایده های جدید در حال انجام و تولید می باشند که مرکز ثقل های دیگری به وجود می آورند.
یک چرخه بازدهی ایده – ارزش متفاوت، می تواند پایه اصلی هر مرکز ثقلی را تشکیل دهد. گروه بندی و هراس از باخت می تواند مقداری از ضدیت بین پروژه های رقیب و اجتماعات آنها را توضیح دهد، زیرا جذب شدن به داخل هر کدام از این چرخه ها می تواند دیدگاه افرادی را که به آن پیوسته اند تغییر دهد.
کارل یونگ: «در صورتی که شخصی احیانا دلیل اینکه چرا جذب یک ایده شده است را درک نکند، یعنی قربانی آن ایده شده است. شخص باید یک بار هم که شده از خودش بپرسد که چرا این ایده مرا جذب خودش کرده؟ این ایده به من چه چیزی بخشیده است؟»
هم جهان و هم بیت کوین دینامیک هستند، چسبیدن به ایده هایی که در حال حاضر داریم برای آینده ما کافی نیست. بیت کوین می تواند و قدرت تغییر این مسئله را دارد. حتی اگر هسته مرکزی آن غیر قابل تغییر باشد. فرقی نمی کند که عقاید شخصی ما چه چیزی باشد، نباید به هیچ کدام از آن ها بسیار وابسته شویم.
تسلط بیت کوین به صورت تصادفی به دست نیامده است. ایده های آن توانسته بزرگ ترین گروه مردم را دور هم جمع کند و در کنار آن ها ارزش زیادی برای خود فراهم آورد. گرچه در صورتی که عقاید دیگر را نیز به صورت هوشمندانه مورد بررسی قرار دهیم، کار خوب و سالمی خواهد بود. زمان و بازار آزادانه، عواملی هستند که تصمیم می گیرند کدام ایده ها با واقعیت همخوانی بیشتری دارند. ایده های بد ناپدید می شوند و ایده های خوب جذب می شوند.
در دنیایی که مردم ترکیبی از ایده ها و اموال با ارزش را در کنار هم دارند، چرخه بازدهی که هر دوی آنها را به یکدیگر متصل می کند، نیروی جاذبه بزرگی محسوب می شود. در صورتی که شما به تازگی جذب بیت کوین شده باشید، یا مدت طولانی است که در این چرخه قرار گرفته اید، جاذبه بیت کوین روز به روز برایتان افزایش خواهد یافت. من در این مورد قانع شده ام و امیدوارم که توانسته باشم تا حدودی شما را نیز قانع کنم.