شبکه لایتنینگ یکی از راهکارهای اساسی مقیاس‌بندی ارزهای دیجیتال است که در مسیر توسعه قرار دارد. این شبکه با تشکیل یک لایه بر روی بیت کوین، روند معاملات را با سرعت بالا و بهای پایین امکان‌پذیر می‌سازد.
ایده‌ی این شبکه متعلق به تادیوس درایا (Thaddeus Dryja) و جوزف پون (Joseph Poon) است. آنها ایده‌ی شبکه‌ی لایتنینگ را در سال ۲۰۱۵ در قالب یک مقاله ارائه کردند. بر این اساس لایتنینگ، شبکه‌ای است که بر بلاک‌چین بیت کوین سوار شده و در نهایت بر روی آن قرار می‌گیرد. این شبکه، مجموعه‌ای از کانال را شامل می‌شود که توسط کاربران ایجاد شده و از این طریق پرداخت‌ها در امنیت کامل و بدون نیاز به اعتماد به طرف مقابل صورت می‌گیرد.
به عنوان مثال، اگر من بخواهم برای هر دقیقه از ویدیوئی که تماشا کرده‌ام به شما پولی پرداخت کنم، هر دو وارد یک کانال لایتنینگ شده و با گذشت هر دقیقه، هزینه مورد نظر بطور مستقیم از کیف پول من به حساب شما واریز می شود. هنگامی که تماشای ویدیو به پایان می‌رسد، کانال را می‌بندیم تا مبلغ خالص را بر روی بلاک چین بیت کوین تسویه کنیم.
از آنجایی که معاملات تنها بین من و شما صورت گرفته و نیازی به انتشار آن در کل شبکه نیست، این عمل تقریبا به سرعت انجام می‌شود. و چون ماینری وجود ندارد که نیاز به محرک داشته باشد، معاملات کم‌هزینه بوده یا اینکه اصلا هزینه‌ای برای آنها پرداخت نمی‌شود.
شبکه ماینینگ چگونه کار می‌کند
ابتدا، دو فردی که تمایل به همکاری با یکدیگر را دارند، یک کیف پول چندمنظوره که برای انجام یک معامله نیازمند چند امضای دیجیتالی است را ایجاد می‌کنند. این کیف پول، دارای مقداری بیت کوین است. سپس آدرس کیف پول در بیت کوین بلاک چین ذخیره‌می شود. پس از انجام این مرحله، کانال پرداخت راه‌اندازی شده است. اکنون طرفین می توانند بدون این که نیاز به دستکاری اطلاعات ذخیره شده روی بلاک چین باشد، معاملات زیادی با هم انجام دهند. با هر معامله، هر دو طرف یک ترازنامه بروز شده را امضا می‌کنند که این امر نشان دهنده این است که هر کدام چه مقدار بیت کوین در کیف پول ذخیره دارند.
هنگامی که دو طرف معاملات را انجام دادند، کانال را می‌بندند و موجودی نهایی بر روی بلاک‌چین ذخیره می‌شود. در صورت بروز اختلاف میان طرفین، هر دو می‌توانند از آخرین ترازنامه امضا شده برای بازیابی سهم خود از کیف پول، استفاده کنند.
بهتر است، توجه داشته باشید که ایجاد یک کانال مستقیم برای انجام معاملات بر روی شبکه لایتنینگ ضروری نیست و شما می‌توانید از طریق کانال هایی که با افراد دیگر دارید، پرداخت خود را انجام دهید. در این صورت، شبکه به صورت خودکار کوتاه‌ترین مسیر را انتخاب می‌کند.
با پیشرفت این تکنولوژی، پذیرش سگویت در شبکه‌های بیت کوین و لایت کوین به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت. بدون این قابلیت انعطاف‌پذیر انجام معاملات بر روی شبکه لایتنینگ، به اندازه‌ای خطرناک بود که عملا آن را غیرممکن می ساخت.
بدون استفاده از امنیت بلاک چین، امنیت شبکه لایتنینگ ممکن نبود. این بدان معنیست که این شبکه قابلیت کاربرد گسترده‌ای در معاملات کوچک و یا حتی خرد داشته و ریسک آن بسیار پایین است. نقل و انتقالات بزرگتر که نیازمند امنیت غیرمتمرکز هستند، به احتمال زیاد بر روی لایه اصلی انجام خواهند شد.
الان کجا هستیم
اگرچه این تکنولوژی در اصل برای بیت کوین طراحی شده بود، در حال حاضر برای طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال مانند لایت کوین، استلار، زدکش، اتر و ریپل نیز استفاده می‌شود. لایت کوین قصد دارد که نسخه‌ی خود را همزمان با بیت کوین راه‌اندازی کند.
در دسامبر ۲۰۱۷، استارت‌آپ‌هایی که پشت فعال‌ترین نسخه‌های اجرا شده‌ی شبکه لایتنینگ (ACINQ, Blockstream and Lightning Labs) هستند، نتایج آزمایش مبتنی بر معاملات زنده را انتشار دادند تا اثباتی برای سازگاری نرم‌افزارهایشان باشد.
علاوه بر این، نسخه ۱ مشخصات لایتنینگ، که قوانین شبکه را تنظیم می‌کند، منتشر شده است که این امر موجب توسعه پیاده‌سازی شده و به برنامه‌ها سرعت می‌بخشد.
با این حال، این شبکه هنوز آماده راه‌اندازی نیست. مهندسان هنوز نرم‌افزاری را که به کمک آن کاربران واقعی می‌توانند معاملات را انجام دهند، منتشر نکرده‌اند. با وجود اینکه تعداد برنامه‌هایی که از شبکه لایتنینگ به‌عنوان یک روش پرداخت پشتیبانی می‌کنند روبه فزونی است، اما تاکنون استفاده از آنها به آسانی امکان‌پذیر نشده است.
اما این مسئله نتوانسته بعضی از مهندسانی را که درحال آزمایش برروی شبکه بیت کوین هستند را از کار بازدارد. البته، توسعه‌دهندگان لایتنینگ مخالف این حرکت هستند، چراکه این کار نه تنها باعث انحراف افکار توسعه‌دهندگان می‌شود، بلکه باعث می‌شود که سرمایه کاربران نیز در معرض خطر قرار بگیرد.
با توجه به پیچیدگی کدها و نیاز به آزمایش‌های دقیق در مورد پرداخت‌ها، توسعه‌دهندگان در این مورد صبر پیشه می‌کنند. علاوه بر این، تا زمانی که سگویت گسترده‌تر نشده، نمی‌توان لایتنینگ را در مقیاس بزرگ به اجرا در آورد. بنابراین، در حالی که برخی بر این باورند که برای پشتیبانی از این شبکه به اندازه کافی سگویت وجود دارد، برخی براین عقیده هستند که هنوز حداقل، یک سال با یک شبکه لایتنینگ کاربردی فاصله داریم.
در مارس ۲۰۱۸ استارت‌آپی در کالیفرنیا به نام لایتنینگ لبز (Lightning Labs) اعلام کرد که نسخه بتای نرم‌افزار خود را راه‌اندازی کرده است. سرمایه‌گذاران پروژه معتقدند که این اولین و تنها نسخه از شبکه لایتنینگ است که تاکنون به آزمایش گذاشته شده است. البته هنوز در ابتدای مسیر قرار داریم؛ حجم معاملات محدود بوده و نسخه منتشر شده، به توسعه‌دهندگان و کاربران پیشرفته اختصاص دارد.