زمانی که وبسایت “Cryptomania” وارد بازار داد و ستد شد، تبلیغات بلاک چین در سال ۲۰۱۷ در رسانه‌ها به راه افتاد. اخیرا، توجه‌ها به سمت نحوه‌ی تنظیم آن معطوف شده است، در حالی‌که در نظرسنجی منتشر شده‌ی این ماه بیش از چهار پنجم مسئولان اجرایی (۸۴٪) اعلام کردند سازمان‌های‌شان اقدامات بلاک چین و در رأس همه‌ی آن‌ها خدمات مالی را در دست کار داشته‌اند.
بلاک چین حتی به عنوان یک فناوری در حال ظهور نیز در مقایسه با فاینانس دیجیتال از ارتباط‌پذیری بیشتری برخوردار است. بلاک چین همچنین آماده است در نحوه‌ی اندیشیدن ما درباره مسائل مهم زیست محیطی جهانی و نحوه‌ی مدیریت آن‌ها اخلال ایجاد کند.
دلیل خوبی برای تبلیغات پیرامون بلاک چین وجود دارد. بلاک چین اساسا شکلی از معماری محاسباتی است که توانایی‌های متحول کننده‌ی جدیدی را با خود به ارمغان می‌آورد، بسیار شبیه به تغییراتی که اینترنت در دهه‌ی ۹۰ یا گوشی‌های هوشمند در اواخر دهه‌ی ۲۰۰۰ به همراه آوردند.
از یک کودک ۱۵ ساله بپرسید زندگی قبل از گوشی‌های هوشمند چگونه بوده است، یا از یک شخص ۲۰ ساله بپرسید زندگی قبل از اینترنت چگونه بوده است. بسیاری از آن‌ها حتی برای تصور کردن چنین دنیایی نیز به چالش خواهند افتاد.
برای درک این موضوع که بلاک چین چگونه دنیای ما را تغییر می‌دهد و متحول می‌سازد بهتر است به شناسایی ویژگی‌های تعریف کننده‌ی آن بپردازیم. از جمله مهمترین ویژگی‌های بلاک چین عبارت است از دفتر کل توزیع شده و غیر قابل تغییر و کریپتوگرافی یا رمزنگاری پیشرفته که یک ویژگی قدرتمند جدید را به شبکه‌های کامپیوتری مقیاس بزرگ وارد می‌کند: یک ویژگی به نام اعتبار. این ویژگی از اعتبار مالکیت یک کالا یا ارز دیجیتال تا اعتبار اصالت آن یا صحت یک تراکنش، متغیر است. همچنین اعتبار مدل‌های کسب و کاری غیر متمرکز بلاک چین، که اعتبارشان در تعریف‌های ارائه شده خنثی است، و حتی این واقعیت که داده‌ها و کدهای پایه‌ی فناوری بلاک چین برای مشاهده‌ی عموم باز هستند، را نیز شامل می‌شود.
با این حال، علیرغم این تبلیغات، برای دستیابی به مقیاس و سطح پذیرفته شدن اینترنت و گوشی‌های هوشمند باید بر چالش‌های قابل توجهی فائق آمد. این چالش‌ها عبارتند از: به دست آوردن اعتماد کاربر و پذیرفته شدن از سوی کاربر، موانع عملکردی (از جمله میان کنش پذیری یا تعامل پذیری، مقیاس پذیری و مصرف انرژی)، ریسک‌های امنیتی (از جمله سایبری و تایید هویت) و چالش‌های قانونی و نظارتی.
اگر بتوان بر این چالش‌ها فائق آمد، آن‌گاه این فناوری رشد خواهد کرد و برنامه‌های کاربردی آن در بخش‌ها و سامانه‌های دیگر نیز رشد خواهند کرد. به این ترتیب بلاک چین می‌تواند به برطرف کردن طیفی از مشکلات زیست محیطی کمک کند، از ماهیگیری غیرقانونی و تخریب جنگل‌ها گرفته تا مدیریت بهتر آب و انرژی. در گزارش جدیدی که از سوی مجمع جهانی اقتصاد و PwC ارائه شده است و در اجلاس جهانی اقدامات اقلیمی در سانفرانسیسکو انجام شد، بیش از ۶۵ مورد کاربری نوظهور دیگر را شناسایی کردیم که بلاک چین می‌تواند به برطرف کردن چالش‌های مرتبط با محیط زیست کمک کند.
همچنین بخش‌هایی را شناسایی کردیم که در آن‌ها بلاک چین در ترکیب با دیگر فناوری‌های پیشرفته‌ی چهارمین انقلاب صنعتی می‌توانست یک برگ برنده باشد که نه تنها در مدل‌های کسب و کار موجود بلکه در روش برخورد با تغییرات اقلیمی و دیگر چالش‌های زیست محیطی نیز تغییر ایجاد کند.
در ادامه با هشت روش آشنا می‌شوید که بازی در این عرصه را تغییر می‌دهند.
۱. زنجیره‌ی تأمین
تراکنش‌ها در راستای زنجیره‌ی تأمین می‌توانند از طریق بلاک چین ثبت شوند و رکورد غیرقابل تغییری از زادگاه یک محصول ایجاد کنند. این امر پتانسیل موجود برای شفافیت کامل و رادیکال و ردیابی محصولات را از مبدأ تا فروشگاه عرضه می‌کند. به این ترتیب نه تنها موج جدیدی از تقاضای مصرف کننده را برای زنجیره‌های تأمین کامل و مشخص موجب می‌شود، بلکه به سرعت چنین شفافیتی غیرقابل اجتناب می‌شود و نحوه‌ی برخورد تأمین کنندگان، خریداران و ناظران را بر زنجیره‌های تأمین تغییر می‌دهد.
بلاک چین این توانایی بالقوه را دارد که تمام سهامداران در زنجیره‌ی تأمین جهانی را تحت یک پلتفرم به هم پیوند دهد – از کارگران کارخانه‌ها گرفته تا خرده فروش‌ها، مصرف کنندگان، سرمایه‌گذاران، NGOها و قانونگذاران. یک پلتفرم که داده‌ها، ردیابی، شفافیت، کنترل یا مکانیسم انطباق را فراهم می‌کند یک گزاره‌ی واقعا متحول کننده برای کارگران در اقتصادهای غیررسمی و مصرف کنندگان است.
۲. مدیریت منابع غیرمتمرکز و پایدار
بلاک چین می‌تواند گذار به سامانه‌های غیرمتمرکز، پاک و کارآمدتر انرژی و آب را پی ریزی کند. پلتفرم‌ها می‌توانند داده‌های توزیع شده در منابع مختلف را جمع آوری کنند (مانند داده‌های جمع آوری شده در مورد مصرف خانگی آب و انرژی با سنسورهای هوشمند). این یک روش تغییر دهنده‌ی بازی است زیرا غالبا تصمیم گیرندگان حاضر در این سامانه‌ها – هم مقامات متمرکز و هم کاربران جزء – تنها با اطلاعات جزئي که در دست دارند تصمیم گیری می‌کنند. پلتفرم‌های بلاک چین می‌توانند بر این امر فائق آیند و تصمیم گیری آگاهانه‌تر و حتی غیرمتمرکزی را درباره‌ی مدیریت آن منابع یا سیستم گسترده‌تر امکان پذیر کنند. این قابلیت می‌تواند ردیابی و تأیید منابع انرژی تجدیدپذیر، معامله‌ی همتایان، قیمت گذاری دینامیک و تراز بهتر بخش تقاضا را شامل شود.
۳. افزایش تریلیون‌ها منبع مالی پایدار جدید
پلتفرم‌های فاینانس بر پایه‌ی بلاک چین به صورت بالقوه می‌توانند دسترسی به سرمایه را متحول کنند و یک دسته‌ی کاملا جدید از سرمایه‌گذاران بالقوه را برای پروژه‌ها ایجاد کنند تا چالش‌های زیست محیطی را مورد بررسی قرار دهند؛ از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساخت سبز گرفته تا فعال کردن فاینانس ترکیبی با جمع آوری کمک‌های خیریه برای کشورهای در حال توسعه. اگر بخواهیم این موضوع را بازتر کنیم باید بگوییم بلاک چین به صورت بالقوه می‌تواند تعییر سیستم را از ارزش صاحب سهم به ارزش ذینفعان و از سرمایه‌ی مالی سنتی به حسابداری برای سرمایه‌ی اجتماعی، محیطی و مالی ممکن سازد.
۴. محرک اقتصادهای دورانی
بلاک چین می‌تواند از اساس به تغییر روش ارزش‌یابی، استفاده و داد و ستد مواد و منابع طبیعی بپردازد، به این ترتیب می‌تواند افراد و سازمان‌ها را به شناسایی ارزش مالی چیزهایی که در حال حاضر دور انداخته می‌شوند، هدر داده می‌شوند یا بی ارزش دیده می‌شوند تحریک کند. به عنوان مثال، سایت Plastic Bank یک شرکت اجتماعی ایجاد کرده است که در ازای تحویل مواد پلاستیکی قابل بازیافت جمع آوری شده از دریا، یک پاداش مالی را در قالب توکن کریپتوگرافیک صادر می‌کند.
۵. تحول بازارهای کربن (و دیگر بازارهای زیست محیطی)
پلتفرم‌های بلاک چین می‌توانند توکن های کریپتوگرافیک با ارزش قابل داد و ستد فراهم کنند تا پلتفرم‌های فعلی بازار را برای کربن (و دیگر مواد) بهینه کنند و فرصت‌های جدیدی را برای تراکنش‌های اعتباری کربن ایجاد کنند. یک نمونه از این کار “پلتفرم مدیریت اعتباری کربن” در چین است، این پلتفرم از سوی آزمایشگاه‌های انرژی بلاک چین و IBM ساخته شد. امید است با معرفی قراردادهای هوشمند، شفافیت، قابلیت حسابرسی و اعتبار بازار کربن چین افزایش یابد. تصور می‌شود بلاک چین در آینده بتواند یک بازار داد و ستد جهانی کربن را برای افراد، خانوارها یا سازمان ها ایجاد کند.
۶. نظارت بر پایداری نسل بعدی، گزارش‌دهی و تأیید
بلاک چین این توانایی بالقوه را دارد تا گزارش‌گری پایدار و تعهد را متحول سازد و به شرکت‌ها کمک کند مدیریت بهتری داشته باشند و عملکردشان را بهبود ببخشند. همچنین می‌تواند مصرف کنندگان و سرمایه‌گذاران را قادر سازد تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. جمع‌آوری خودکار و مدیریت داده‌ها (مثلا در مورد انتشار گازهای گلخانه‌ای) را می‌توان از طریق قراردادهای هوشمند انجام داد تا به داده‌های زمان واقعی و با ارزش دسترسی داشته باشیم و تقلب در آن به حداقل برسد. اندازه‌گیری بهینه‌ی انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق بلاک چین می‌تواند اثرگذاری مالیات‌بندی کربن را افزایش دهد چرا که عملکرد چنین مکانیسم‌هایی مشروط به شفافیت و قابل اعتماد بودن داده‌های انتشار گازهای گلخانه‌ای است.
۷. آمادگی اتوماتیک برای فاجعه و کمک‌های بشردوستانه
بلاک چین می‌تواند برای طرف‌های چندگانه‌ی مشغول در ایجاد آمادگی در زمان وقوع فجایع و جمع آوری کمک‌های بشردوستانه، یک سیستم اشتراکی جدید را فراهم کند تا کارآمدی، اثربخشی، مشارکت و اعتبار منابع را افزایش دهد. سامانه‌ای که به خوبی طراحی شده باشد می‌تواند طیف گسترده‌ای از فعالان را شامل شود تا به صورت خودکار در زمان وقوع فجایع و از طریق قراردادهای هوشمند به ارائه‌ی دانش حیاتی برای آن موقعیت بپردازند. این امر می‌تواند به عنوان مثال منابع نوظهور را به سرعت و به صورت مؤثر به کار گیرد، زنجیره‌های منابع را به صورت خودکار در مسیر خود قرار دهد و آژانس‌های جمع آوری کمک‌های مردمی را بر آن دارد تا تلاش‌های‌شان را در شرایط اضطراری بهتر ساماندهی کنند.
۸. پلتفرم‌های مدیریت ارضی
پلتفرم‌های جدید بلاک چین جغرافیایی که طیفی از تراکنش‌های ارزش محور را ممکن می‌سازند هنوز در مراحل اولیه‌ی خود هستند. آن‌ها می‌توانند مکانیسم‌های جدید بازار را برای حمایت از منابع عمومی محیط زیست جهان ارائه کنند، از زندگی بر روی زمین تا سلامت آب‌های کره زمین. این کاربست‌ها از نظر امکان پذیری فنی و لجستیک در حال بررسی هستند ولی فکر کردن به آن‌ها هنوز هیجان انگیز است. به عنوان مثال، پلتفرم داده‌های مربوط به آب‌های کره‌ی زمین برای نظارت بر منابع آبی می‌تواند برای ایجاد امنیت و اعمال حقوق ماهیگیری بر جوامع یا ماهیگیران از بلاک چین استفاده کند.
اگر بلاک چین باقی بماند و به شعارهای تبلیغاتی‌اش دست پیدا کند و اگر در مورد مشکلات درستی به کار بسته شود توانایی بالقوه‌ای برای ایجاد تغییر به راه حل‌های غیرمتمرکز پاک‌تر و حافظ منابع، باز کردن سرمایه‌های طبیعی و قدرت بخشیدن به جوامع دارد. این مسئله به ویژه در زمینه‌ی محیط زیست حائز اهمیت است، جایی که یک تراژدی در حال وقوع است و چالش‌هایی در زمینه‌ی دستیابی به ارزش‌های غیرمالی بسیار شایع شده است.