ارزهای دیجیتال بانک مرکزی این توانایی را دارند که امور مالی جهانی را متحول کنند

گزارش های منتشر شده حاکی از آن است که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی تصورات ما از پول و کاربردهای آن را به طور اساسی تغییر می دهد. ۸۰ درصد از بانک های مرکزی مشغول کار پیرامون ارزهای دیجیتال

کشوری باید از این نظر مورد بررسی قرار گیرد، چین است که به عنوان یکی از رهبران در زمینه ارز دیجیتال بانک مرکزی در حال ظهور است. بانک خلق چین، ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را به صورت آزمایشی در شهر بزرگ شنژن معرفی کرد و قصد دارد از آن در منطقه بازی های المپیک زمستانی ۲۰۲۲ در پکن استفاده کند. چین حداقل از سال ۲۰۱۴ روی یک ارز دیجیتال کار می کرده است و گزارش های مطبوعاتی نشان می دهد که این ارز تا سال ۲۰۲۲ قابل استفاده خواهد بود. پیامدهای معرفی ارز دیجیتال بانک مرکزی در پرجمعیت ترین کشور جهان و دومین اقتصاد بزرگ احتمالاً مهم خواهد بود.

ایالات متحده نیز اقدامات مهمی را در ابتکارات ارز دیجیتال خود انجام می دهد. در ماه آگوست، فدرال رزرو ایالات متحده برنامه های خود را برای اجرای پرداخت های فوری در ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ یا ۲۰۲۴ اعلام کرد. علاوه بر این، بانک فدرال رزرو بوستون در حال همکاری با موسسه فناوری ماساچوست برای طراحی و ساخت یک ارز دیجیتال فرضی با محوریت بانک مرکزی است.

در تغییر پارادایم به سوی ارز دیجیتال بانک مرکزی، ممکن است معنی، فیزیکی و ثبات پول تغییر کند و ارزش پول می تواند به طور عمدی تغییر کند تا به اهداف سیاسی بانک های مرکزی و دولت ها کمک کند. این امر در رابطه با حریم خصوصی، استفاده از داده ها، اجرای سیاست های پولی و روابط بین شهروندان و دولت های آنها پیامدهای زیادی دارد. علاوه بر این، این مفاهیم با در نظر گرفتن پیامدهای برون مرزی حریم خصوصی، استفاده از داده ها و رابطه بین افراد غیرشهری و دولت های خارجی پیچیده تر می شوند.

چرا ممکن است بانک های مرکزی و دولت ها CBDC بخواهند؟

دلایل زیادی وجود دارد که بانک های مرکزی و دولت ها ممکن است پذیرش ارز دیجیتال بانک مرکزی را در نظر بگیرند. در اقتصادهای بازار در حال ظهور، شمول مالی برای افراد بدون حساب بانکی اغلب ذکر می شود.

به عنوان مثال، در کشورهایی که دسترسی به حساب بانکی دشوار است، داشتن یک تلفن هوشمند با دسترسی به دارایی های دیجیتالی، اصطکاک را برطرف کرده و وسیله ای برای یک سیستم مالی فراگیرتر فراهم می کند. و اگرچه این موضوع مهم است، انگیزه های اقتصادهای پیشرفته شاید مورد توجه جدی قرار گیرد. اقتصادهای پیشرفته غالباً ثبات مالی، کارایی پرداخت و اجرای سیاست های پولی را از طریق پول های پویا و قابل برنامه ریزی ذکر می کنند.

چگونه این کار انجام می شود؟

طرحی که توسط بانک مرکزی چین تنظیم شده است از آنچه بانک تسویه حساب های بین المللی و فدرال رزرو به عنوان یک مدل غیرمستقیم یا ترکیبی از ارز دیجیتال بانک مرکزی توصیف می کنند، پیروی می کند. با این مدل، بسیاری از موارد برای مصرف کننده یکسان به نظر می رسد، اما پول می تواند اساساً متفاوت باشد.

Fan Yifei، معاون رئیس بانک خلق چین تأکید کرده است که چگونه این مدل غیرمستقیم یا ترکیبی سرعت پذیرش به وسیله سیستم را به طور کلی تسهیل می کند. واسطه های خصوصی مانند بانک ها، همه فعالیت های مشتری مدار را مدیریت می کنند. با این حال، با نوع جدید ارز دیجیتال بانک مرکزی، این ارز پویا توسط بانک مرکزی کنترل می شود. برای مصرف کننده، تفاوت کمی در تجربه وجود دارد، اما پیامدهای آن قابل توجه است.

قراردادهای هوشمند و عواقب احتمالی پول قابل برنامه ریزی

از نظر تئوری، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی می توانند قراردادهای هوشمند یا سایر فن آوری های مشابه را در خود جای دهند. قراردادهای هوشمند قطعه ای از کد هستند که غالباً روی پلتفرم های دفتر کل توزیع شده اجرا می شوند و در صورت تحقق شرایط خاص عملکردی را اجرا می کنند. چنین قراردادهای هوشمندی را می توان در ارز دیجیتال بانک مرکزی وارد کرد. نتیجه این امر توانایی دولت مرکزی در تعدیل ارزش پول در شرایط خاص از پیش تعیین شده خواهد بود.

برای ملموس کردن این موضوع، ارزی را تصور کنید که دارای ارزش و عملکردی پویا باشد که در آن مجازات ها یا مشوق ها را می توان در ارز دیجیتال بانک مرکزی جاسازی کرد. از یک قرارداد هوشمند ارزی می توان برای چندین منظور استفاده کرد. قرارداد هوشمند می تواند برای جلوگیری از تامین مالی فعالیت های غیرقانونی تعریف شده مورد استفاده قرار گیرد. وقتی پول به یک حساب خاص منتقل می شود، ارزش پول ممکن است به صفر برسد – معادل توقیف توسط نیروی انتظامی. اگر از ارز برای خرید اقلام غیرقانونی استفاده شود، همین امر می تواند اعمال شود.

یک قرارداد هوشمند ارزی می تواند به عنوان محرک هدفمند و ایجاد شرایط یا انگیزه برای مصرف کنندگان مورد استفاده قرار گیرد. به دنبال هدف سیاست اقتصادی دولت، اگر برای خرید انواع خاصی از کالاها یا در بخش خاصی از اقتصاد خرج شود، می توان ارز را طوری برنامه ریزی کرد که ارزش آن افزایش یابد.

به عنوان مثال، بگذارید بگوییم که هدف سیاست افزایش هزینه های فناوری سبز است. مصرف کننده ای که یک سیستم خورشیدی برای خانه خود خریداری می کند این کار را با دلارهای با ارزش تر انجام می دهد. در عمل، فروشنده قیمت کامل را دریافت می کند، در حالی که مصرف کننده، اساساً از روی این تراکنش پول پس می گیرد، دقیقاً مانند آنچه در برخی کارتهای اعتباری امروز اتفاق می افتد. یا به عنوان مثال برنامه نویسی یک ارز را در نظر بگیرید که فقط برای موارد خاص (به عنوان مثال مواد غذایی) استفاده شود.

مفهوم چنین قراردادهای هوشمند ارزی، یک مفهوم کاملاً جدید نیست. در حقیقت، یک قرارداد هوشمند ابتدایی تقریباً ۸۰ سال پیش در برخی اسکناس های بانکی ایالات متحده منعقد شده است. در طول جنگ جهانی دوم اسکناس های دلاری ویژه ای در اقیانوس آرام منتشر شد که روی آنها “هاوایی” چاپ شده بود. این چاپ قسمت هوشمند قرارداد اسکناس بود. اگر آنها زمانی به دست دشمن بیفتند، نامشروع و بی ارزش می شوند. مانند یک قرارداد هوشمند، وقتی شرایط خاصی تحقق می یابد، ارزش اسکناس تغییر می کند. در این مورد، ارزش آن به صفر رسید.

اختراع سپرده های هوشمند

سپرده های هوشمند را می توان به عنوان سپرده های پولی تعریف کرد که می توانند با بانک مرکزی ارتباط برقرار کنند. این ترتیب به بانک مرکزی این امکان را می دهد تا حساب های انجام شده در فعالیت های غیرقانونی را فوراً مسدود کند. همچنین این امکان را برای بانک مرکزی فراهم می کند که بدون استفاده از هزینه و مشکلات امنیتی ارسال چک، وجوه تشویقی برای افراد صادر کند.

از نظر بسیاری از اقتصاددانان، سپرده های هوشمند به بانک مرکزی این امکان را می دهد که مرز صفر پایین را شکسته و نرخ بهره منفی را وضع کند. در واقع، بانک مرکزی می تواند سپرده گذاران را به دلیل نگه داشتن پول به جای هزینه کردن برای تحریک اقتصاد در رکود، جریمه کند.

در اینجا مثالی از نحوه انجام این کار آورده شده است: یک سپرده گذار از بانک مرکزی پیامی دریافت می کند که طی دو هفته، ارزش پول نگهداری شده در سپرده ها ۲ درصد کاهش می یابد و به مدت یک ماه در همان سطح باقی می ماند. سپرده گذار می تواند پول را قبل از مهلت مقرر و با ارزش فعلی خود خرج کند یا ضرر را به مدت ۳۰ روز بپذیرد. این امر می تواند مصرف کنندگان را تشویق کند که در صورت نیاز به تحریک تقاضای کل، پول خود را هزینه کنند. بنابراین، این می تواند یک ابزار سیاست پولی اضافی باشد.

توانایی تحمیل نرخ های بهره منفی می تواند مزایای فوق العاده ای برای انتقال سیاست های پولی و اثربخشی سیاست ها داشته باشد. با این حال، می توان آن را به عنوان مصادره ثروت توسط دولت درک کرد. همانند سیاست های پولی و کلان اقتصادی احتیاطی استفاده از چنین ابزاری به یک دستور واضح و نظارت سالم نیاز دارد.

ایده دستکاری سپرده ها توسط دولت ایالات متحده تنها یک بار در تاریخ اقتصادی ایالات متحده مطرح شده است. این اقدام از طریق قانون ذخیره طلا در سال ۱۹۳۴ رخ داد که دلار آمریکا را در برابر طلا کاهش داد. در حالی که ایالات متحده در سطح استاندارد طلا باقی مانده بود، به امید تحریک هزینه ها در آن دوران رکود بزرگ، ارزش تمام دلارها از جمله دلارهای سپرده گذاری شده، کاهش یافت.

قبل از اقدام کشورها برای عرضه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی پویا و قابل برنامه ریزی، گام های واسطه ای در این زمینه برداشته شده است. به عنوان مثال نوعی دلار وجود دارد که دارای ویژگی های جدیدی مانند کدهای QR، تراشه ها یا سایر فناوری هاست که امکان می دهد تا دلار در اینترنت یا در پایگاه های داده ارتباط برقرار کرده و فهرست شود.

پیامدهای عمیق و انقلابی پول قابل برنامه ریزی

پیامدهای ارزهای دیجیتال بانک مرکزی در مفهوم اساسی ما از پول به طور حتم بحث مهمی در مورد حریم خصوصی و قدرت دولت و اهداف سیاسی آن را برمی انگیزد.

یکی از موضوعات مشترک در میان اصلاحات مختلف ممکن در پول، مقدار داده ای است که دولت در مورد الگوهای هزینه و گردش پول در اختیار دارد. همانطور که Yifei با توجه به ارز دیجیتال بانک مرکزی چین اظهار داشت:

“[به دست آوردن داده ها] به بانک مرکزی این امکان را می دهد تا داده های لازم را برای اجرای مقررات محتاطانه و برخورد با پولشویی و سایر جرایم جنایی پیگیری کند.”

با این حال، پیامدهای استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی توسط دولت باید ما را در زمینه مقاصد شرورانه متوقف کند.

با توانایی یک کشور در ایجاد مشوق از طریق پول قابل برنامه ریزی و پیگیری تراکنش های دیجیتالی، پیامدهای اخلاقی عمیقی بوجود می آید. به ناچار، قوانین و مقررات به احتمال زیاد مورد بحث و ایجاد قرار می گیرند تا بین حریم خصوصی و قدرت بالقوه ارز قابل برنامه ریزی تعادل برقرار شود. با توجه به سرعت اجرای ارز دیجیتال بانک مرکزی در کشورها، شاید زمان آن بحث در مورد آن حال حاضر باشد.