در ۳۰ آوریل سال ۲۰۱۶ یک ساختار سازمان یافته موسوم به سازمان مستقل غیر متمرکز DAO ایجاد شد. این سازمان از قراردادهای هوشمند که در بلاک چین (Blockchain) اتریوم (Ethereum) کد نویسی شده بودند، ایجاد شد و با ۴۱ میلیون دلار ارزش توانست به عنوان دومین پروژه سرمایه گذاری جمعی تا به حال مطرح شود. ولی DAO چیست و چرا یک ایده انقلابی محسوب میشود؟
ارزجو : DAO چیست؟ بلاک چین اطلاعات تراکنشها را به صورت دیجیتال و غیر متمرکز به وسیله کد نویسی و به طور دائمی در بلوکهای خود، ثبت و نگهداری میکند. بیت کوین (Bitcoin) که یک ارز دیجیتال است، شاید شناختهشدهترین ارز و اپلیکیشنی باشد که بر روی فناوری بلاک چین اجرا شده است. اتریوم از بیت کوین متفاوت است و با انجام قراردادهای هوشمند که به طور مستقیم و خود به خود داخل آن کد نویسی میشدند و اجازه میدادند که تراکنشها و توافقها بین افراد بدون احتیاج به ذکر نام و نظارت از جانب سیستم قانونی یا مکانیسم خارجی انجام شوند، معروف شد.
آرتور استینککومب تئوریسنی است که یکبار نوشت که قراردادهای هوشمند، سازمانهای مینیاتوری هستند و تمام سازمانها نیز در واقع ترکیبی از قراردادها میباشند. شرکتها با استفاده از یک سری موافقتنامههای قراردادی، از قراردادهای استخدام وامهای کارمندی گرفته تا سرمایه گذاران و تولید کنندگان و چگونگی فروش به مشتریان و طرز خرید تجهیزات تشکیل شده است.
در واقع این موافقتنامههای قراردادی پرهزینه هم هستند زیرا از جایی خارج از هر سازمانی با نظارت سیستم قانونی قابل اعتماد، باید این توافقها را به اجرا درآورد. دادگاهها، وکلا، قاضیها و بازپرسها، همگی بخشی از سیستم اجرای قراردادها هستند. با استفاده از قرارداد هوشمند در سیستم بلاک چین بسیاری از این هزینهها به مقدار زیادی کاهش پیدا کرده یا به طور کل حذف میشوند. با این وجود سازمانهایی که بر اساس بلاک چین به فعالیت میپردازند، بهینهتر و کم هزینهتر هستند و در مقایسه با شرکتهایی با سیستم قدیمی، در بازار از رقابت، موفقتر ظاهر خواهند شد.
DAO اتریوم
Dao اتریوم اولین DAO نیست که در سیستم اتریوم به اجرا درآمده است. اولین مقام در این زمینه متعلق است به Digix یک سازمان که بر اساس بلاک چین برای پرداخت همکار به همکار (P2P) در فروش شمش طلا بود. ولی DAO اولین تلاش برای ایجاد سازمانی مستقل و غیرمتمرکز بود که عملکردی فراتر از سیستم ارز دیجیتال داشت. Dao به دنبال ایجاد دموکراسی در زمینه مالکیت سازمان به سهامداران بود. DAO به صورت خودکار و مستقل عمل میکند و با هیچ قدرت خارجی مانند سیاستمداران، دولتها و یا لابیها نمیتوان آن را تغییر داد. نرم افزار آن در کلود (cloud) اجرا میشود، پس همزمان در همه جا وجود دارد و در هیچ جا وجود ندارد و بنابراین کسی نمیتواند در آن تغییر ایجاد کند. قراردادهای هوشمند آن در بلاک چین اتریوم ثبت میشوند. و تمام تأیید و تثبیتها به صورت کاملاً خودکار و مستقل انجام میشود.
DAO کنونی از ۳۰ آوریل ۲۰۱۶ که قرار بود یک دوره ۳۰ روزه اجرا شود، وارد فاز جدیدی شد. در فاز تولید، هر کسی میتواند به خرید توکنهای DAO بپردازد یا سهام آن را در سازمان جدید خریداری نماید. در ۱۴ روز اول ۱۰۰ توکن قابل فروش بودند و هر کدام از آنها با قیمت یک اتر (ETH) به فروش رسید. هر یک اتر در هنگام نوشتن این مقاله ۹/۵۰ دلار قیمت دارد.
پس از آن دوران، توکنها قبل از پایان فاز تولید، افزایش قیمت پیدا میکنند تا ۱۰۰ توکن DAO به قیمت ۱/۵ اتر برسد. هنگامی که بازتولید به پایان رسید، توکنهای جدیدی تولید میشود. ولی باز هم میتوان در بازار ثانویه و در بنگاهها آنها را به خرید و فروش گذاشت. به عبارت دیگر، فاز تولید DAO کاملاً شبیه به عرضه اولیه سهام است. ولی بانکها، وکلا یا بنگاههای سهام نظارتی بر این کار ندارند. بنابراین DAO به ارزشی بالای ۴/۲ میلیون اتر یا ۴۱ میلیون دلار رسیده است.
دارندگان توکن DAO دارای حق رأی هستند (هر ۱ توکن= ۱ حق رأی) و میتوانند از سود درآمد سازمان سهام خود را برداشت کنند. خود سازمان تنها یک نرم افزار است. DAO باید از پیمانکاران بخواهد تا در فعالیتهای اقتصادی شرکت کنند و این پیمانکاران به وسیله رأی گیری دموکراتیک سهامداران، انتخاب و استخدام میشوند. کار آنها نیز به وسیله قرارداد هوشمند تعیین میشود. حقوق پیمانکاران به وسیله اتری که در فاز تولید جمع آوری شده است، پرداخت میشود. صاحبان توکنها هم میتوانند پروژههای خود را برای اجرا ارائه دهند تا بار دیگر آن مورد تأیید قرار گرفته یا رد شوند.
طبق آنچه که در وب سایت DAO نوشته شده است، روش کار نرم افزار به این صورت است:
گنجایش: قراردادهای هوشمند DAO در بلاک چین اتریوم قرار دارد، بنابراین هر کسی در هر جایی در دنیا میتواند در آن شرکت کند. در مقابل مشارکت، این افراد میتوانند توکنهای DAO را دریافت نمایند و از سود آن استفاده کنند.
انعطاف: DAO از پروژههای پیشنهادی که برای ایجاد نوآوری بیشتر لازم است و میتواند توسط پیمانکاران مورد اجرا قرار گیرد، استقبال میکند. برخی از این پروژههای پیشنهادی ممکن است هیچ گونه تضمینی برای بازگشت سرمایه و سود نداشته باشند (مثلاً پروژههای خیریه)، بقیه هم میتوانند به تولید محصولات یا ارائه خدماتی که در حوزه DAO میتوان تولید کرد و سپس به نفع خود سازمان از آن استفاده نمود، اختصاص پیدا کنند.
سوددهی و رشد: DAO برای انجام خدمات و یا تولیدات خودش پول دریافت میکند سپس این مبالغ مستقیماً به صورت اتر به DAO فرستاده میشود. DAO میتواند این اترها را برای توسعه یا تقسیم بین دارندگان توکن به عنوان پاداش مورد استفاده قرار دهد.
اجرای مستقل: تصمیماتی که در مورد اتری که در اختیار DAO قرار دارد گرفته میشود، هیچگاه بدون رأی گیری از دارندگان توکن به اجرا در نمیآید. برای مثال تصمیم برای طرز تقسیم این اتر در بین سهامداران با رأی گیری انجام میشود.
در DAO قراردادهای هوشمند پروژههایی که به تولید محصولات یا ارائه خدماتی منجر شده است، در آدرس ۰xbb9bc244d798123fde783fcc1c72d3bb8c189413 نگهداری میشوند. دارندگان توکن میتوانند با ارائه این خدمات یا محصولات از دیگران پول دریافت کنند یا از خدمات و محصولات دیگر سهامداران استفاده کنند.
در حال حاضر یکی از پروژههای DAO پیوند بین اینترنت اشیا و بلاک چین است. این استارتآپ آلمانی به کسانی که میخواهند چیزی اجاره کنند (از اجاره یک خانه یا آپارتمان گرفته تا کرایه یک صندوق پستی و یا یک دوچرخه یا وام گرفتن) اجازه میدهد تا از یک اجاره دهنده به صورت مستقیم واقعاً غیر متمرکز آنچه را که میخواهد دریافت کنند.
استارتاپ دیگر که موبوتیک (Mobotiq) نام دارد، قصد تولید ماشینهای الکتریکی کوچک و بدون رانندهای را دارد که میتوان آنها را به صورت مستقیم و بی واسطه کرایه کرد. این پروژه میتواند به عنوان پروژهای مستقل و غیرمتمرکز برای ماشینهای کرایهای محسوب شود. با سرمایههای میلیون دلاری، DAO مطمئناً نمیتواند پروژههای جدید و جالبی که سهامداران آن پیشنهاد میکنند را به اجرا درآورد.
سخن پایانی
DAO در حال حاضر یک واقعیت جدید است. سازمانهایی که بر اساس بلاک چین ایجاد شده و قراردادهای هوشمند و تراکنشهای ارزهای دیجیتال را انجام میدهند و بر روی اتریوم به فعالیت مشغولند. DAO در حال حاضر در اواسط فاز تولید خود قرار دارد و به تازگی به ارزش بالای ۴۱ میلیون دلار دست یافته است که آن را به عنوان دومین پروژه موفق در زمینه سرمایه گذاری جمعی در تاریخ مطرح کرده است.
این سازمان کاملاً جدید میتواند رقیب مهمی برای سازمانهای کلونی محسوب شود زیرا پروسه مالکیت را کاملاً دموکراتیزه کرده و نظارتی از طرف هیچ مقام قانونی و پروسه بروکراسی در آن وجود ندارد. و ممکن است به یکی از مهمترین اپلیکیشن های بلاک چین تبدیل شود که نظارت تکنوکراتیک بر روی قراردادها و تراکنشهایی از هر نوع را حذف کرده و از بین میبرد.