اتریوم یا Ethereum یک پلتفرم آزاد است که در سال ۲۰۱۵ تاسیس شد. این پلتفرم بر روی بلاک چین کار می‌کند و هدف آن ایجاد برنامه‌های غیر متمرکز بر روی پلتفرم خود است. بسیاری از افراد فکر می‌کنند که اتریوم هم مانند بیت کوین عمل می‌کند در صورتی که چنین برداشتی اشتباه است. اتریوم اهداف و فعالیت‌های کاملا متفاوتی با بیت کوین دارد. بیت کوین به دنبال پرداخت‌ها و تراکنش‌های خود و کاربرها است و از بلاک چین برای پیگیری توکن‌های خود استفاده می‌کند در صورتی که اتریوم اهداف متفاوتی دارد. پلتفرم اتریوم برای ایجاد محاسبات و توسعه کد نویسی بر روی بلاک چین خلق شده است و به طور غیر متمرکز فعالیت می‌کند.
اگر هنوز نمی‌توانید به خوبی متوجه تفاوت بیت کوین و اتریوم شوید، می‌توانید از مثالی که گفته ایم برای فهمیدن استفاده کنید. بلاک چین بیت کوین را مانند یک فضایی در نظر بگیرید که تنها نرم افزار بیت کوین بر روی آن فعالیت می‌کند و شما تنها قادر به استخراج توکن‌های بیت کوین خواهید بود. حال بلاک چین اتریوم را مانند فضایی در نظر بگیرید که هزاران نرم افزار غیر متمرکز بر روی آن اجرا می‌شود و فعالیت می‌کند.
مفهوم توکن در چنین مرحله ای شکل می‌گیرد و هر نرم افزار در اتریوم می‌تواند توکن خاص خودش را داشته باشد و تحت نظر بلاک چین اتریوم فعالیت کند. اما توکن خود بلاک چین اتریوم، اتر نام دارد که برای تراکنش‌ها و کارمزد‌ها استفاده می‌شود. همچنین توسعه دهنده‌های مستقل می‌توانند از اتریوم برای توکن نرم افزار خودشان استفاده کنند و کارمزد‌ها را به وسیله آن انجام دهند.
کاربرد دیگر اتریوم، قراردادهای هوشمند یا Smart Contract است. فرض کنید که برای رفتن به محل کارتان از آژانس یک ماشین درخواست کرده اید و آنها نیز یک ماشین خودران برای شما می‌فرستند. این ماشین هزینه سفر شما را از والت هوشمند تان کم می‌کند و در راه هزینه‌های مالیات و بیمه و همچنین بنزین ماشین را پرداخت می‌کند و شما را به محل کارتان می‌رساند. تمام این تراکنش‌ها به وسیله قراردادهای هوشمند انجام خواهند شد. پس می‌توان نتیجه گرفت که قراردادهای هوشمند بخشی از آینده بزرگ فناوری هستند.
قراردادهای هوشمند
در قراردادهای سنتی، همیشه یک شخص ثالث برای بررسی قرارداد وجود دارد و افراد زیادی بر اثر نادانی، گرفتار کلاهبرداری‌های بزرگی می‌شوند. در قراردادهای هوشمند تمامی اطلاعات به طور کامل ذکر شده است و به وسیله امنیت خود، تقلب و امکان هک را به صفر می‌رساند. قراردادهای هوشمند پروتکلی برای تنظیم قرارداد‌ها هستند که در این پروتکل فعالیت‌هایی همچون بررسی معاملات و فرایند‌ها صورت می‌گیرد. همین باعث می‌شود که یک قرارداد هوشمند بهترین روش برای ایجاد یک مشارکت یا خرید و فروش باشد و نیاز به شخص ثالث نباشد.
بهترین مثالی که می‌توان برای قراردادهای هوشمند ارائه کرد، مثال دستگاه‌های خودکار است. یک دستگاه فروش خودکار را در نظر بگیرید که به طور سالم فعالیت می‌کند و شما از آن یک آدامس می‌خواهید. شما تنها کافی است که مبلغ خود را به آن دستگاه وارد کنید و بگویید که آدامس می‌خواهید. دستگاه بدون اتلاف وقتی آدامس دلخواه شما را ارائه می‌دهد. قراردادهای هوشمند هم به همین نحوه فعالیت می‌کنند. آنها نیاز به سازمان و یا شرکتی برای مدیریت ندارند و فعالیت‌های شان را براساس کدها و قوانین مشخص شده انجام می‌دهند و نمی‌توان آن قوانین را تغییر داد زیرا مانند یک دستورالعمل در ذهن قرارداد است.
برای انجام یک قرارداد هوشمند، ابتدا توضیحات لازم و مقدار مبلغ آن به قرارداد اضافه می‌شود و سپس در بلاک چین پردازش خواهد شد و قرارداد را نهایی می‌کند. قراردادهای هوشمند به دلیل غیر متمرکز بودن شان غیر فعال یا لغو نمی‌شوند و به تایید نهایی می‌رسند. در بانک‌ها قرارداد‌ها به طور هوشمند انجام می‌شوند اما نهادی مانند بانک مرکزی می‌تواند آن قرارداد را لغو کند. در صورتی که در قراردادهای هوشمند اگر کاربر توضیحات را به خوبی نوشته باشد و طرفین قرارداد با آن موافق باشند، دیگر لغو نخواهد شد و به سرعت پردازش می‌شود.
برخی از پلتفرم‌ها سعی می‌کنند برنامه‌های خاصی را بر روی بلاک چین به کاربرهای خود ارائه دهند که این گاهی باعث می‌شود برای یک کاربر یا توسعه دهنده، محدودیت ایجاد شود اما شما در اتریوم می‌توانید برنامه‌های غیر متمرکز خودتان را اجرا کنید و از آن استفاده کنید.
ماشین مجازی اتریوم
ماشین مجازی اتریوم یا EVM نرم افزاری است که بر روی شبکه اتریوم اجرا شده است. قابلیت این ماشین مجازی این است که زمان و حافظه مورد نیاز را به کاربر می‌دهد و کاربر می‌تواند از آن برای فعالیت‌های خود استفاده کند. همچنین این ماشین باعث شده است که دیگر کاربر نخواهد فعالیت‌های خود را بر روی بلاک چین‌های جدا ایجاد کند. ماشین مجازی اتریوم به هر کاربر اجازه می‌دهد که هزاران نرم افزار غیر متمرکز بر روی بلاک چین اتریوم ایجاد کند.
کاربرد اتریوم Ethereum
اتریوم Ethereum به هر کاربری اجازه ایجاد نرم افزار‌های غیرمترکز یا به اختصار Dapp را می‌دهد. این نرم افزار‌ها بدون نیاز به واسطه‌های خاصی می‌توانند کار برنامه ریزی شده خودشان را انجام دهند. مثلا بیت کوین یک Dapp است که بر روی شبکه بلاک چین خود فعالیت می‌کند و کاربرها در آن به دنبال توکن شخصی بیت کوین هستند.
علاوه بر این‌ها تمامی نرم افزار‌هایی که در شبکه اتریوم ایجاد می‌شوند، می‌توانند از تمامی امکانات بلاک چین استفاده کنند زیرا بلاک چین اتریوم این دسترسی را به آنها داده است. برخی از این امکانات در بخش زیر مطرح شده است:
- غیر قابل تغییر: هیچ شخص ثالثی وجود نخواهد داشت و نمی‌تواند امکانات یا کدهای هر داده را تغییر دهد.
- غیر قابل نفوذ: تمامی برنامه‌های شبکه اتریوم بر اساس الگوریتمی به نام شبکه اجماع فعالیت می‌کنند. این الگوریتم باعث می‌شود که نتوان به نرم افزار‌ها نفوذ کرد یا آنها را سانسور کرد.
- امنیت: رمزنگاری‌های مختلفی بر روی شبکه اتریوم اجرا شده است که آن را کاملا ایمن نگه داشته است.
- فعال بودن: تمامی نرم افزار‌هایی که بر روی شبکه اتریوم اجرا می‌شوند، شبانه روز فعالیت می‌کنند و کسی به جز خود سازنده نمی‌تواند آن نرم افزار را غیرفعال کند.
- غیر متمرکز: تمامی خدماتی که به طور متمرکز انجام می‌شوند را می‌توان در بلاک چین اتریوم تبدیل به یک فعالیت غیر متمرکز کرد. مثلا بیمه‌ها و رای گیری‌ها تمرکززدایی می‌شوند و تبدیل به یک شبکه غیر متمرکز می‌شوند.
البته در کنار تمامی این فعالیت‌ها، اتریوم Ethereum هم مانند دیگر ارزهای دیجیتال ضعف‌هایی برای خود دارد که سعی در بهبود آنها دارند. برخی از این نقاط ضعف در مطلب زیر بیان شده است:
- عامل انسانی: تمامی کدهایی که در قراردادهای هوشمند نوشته می‌شود توسط توسعه دهنده‌ها است که امکان اشتباه در آن وجود دارد. اگر یک توسعه دهنده اشتباه کند دیگر نمی‌توان آن را تصحیح کرد زیرا قراردادهای هوشمند زمانی که ثبت شوند دیگر امکان لغو شان وجود نخواهد داشت. پروژه ای به نام DAO هم دچار چنین اشتباهاتی شد که هکر‌ها تواستند از این اشتباه استفاده کنند و حدود ۶۰ میلیون دلار را به سرقت ببرند.
- وضعیت قانونی: هنوز تمامی کشور‌ها این قرارداد‌ها را قبول نکرده‌اند و حتی برخی از کشور‌ها این قرارداد‌ها را غیرقانونی می‌دانند. حال اگر کشوری بخواهد براساس قراردادهای هوشمند قوانین جدیدی مطرح کند، باید یک تغییر اساسی در شبکه ایجاد کرد که قطعا برای کاربرها مشکلات جدیدی ایجاد خواهد شد.
- هزینه پیاده سازی: تمامی قراردادهای هوشمند نیازمند به برنامه نویسی هستند. یعنی اگر یک کاربر عادی بخواهد یک قرارداد هوشمند برای تجارت یا نرم افزار خود ایجاد کند، باید یک برنامه نویس ماهر برای خود استخدام کند که طبیعتا هزینه زیادی برای او خواهد داشت. البته سرویس‌هایی معرفی شده‌اند که به کاربرهای عادی اجازه می‌دهند با انجام چند فعالیت کوچک، قرارداد هوشمند ایجاد کنند اما هنوز در مرحله آزمایشی قرار دارند.
DAO یا سازمان مستقل غیر متمرکز
اتریوم امکان دیگری به کاربر می‌دهد و آن هم ایجاد سازمان‌های مستقل غیر متمرکز است که به آن Decentralized Autonomous Organizations هم می‌گویند. این سازمان‌ها قوانین مشخصی برای قراردادهای هوشمند نیز توسط کدهای برنامه نویسی خودشان ارائه می‌کنند. یکی از همین DAOها باعث ایجاد یک شکاف شد که به وسیله آن اتریوم کلاسیک هم به وجود آمد. در حقیقت اتریوم فعلی همان اتریوم جدیدی است که در اثر شکاف ایجاد شده و به اتریوم‌های قدیمی نیز اتریوم کلاسیک می‌گویند.
ایجاد یک برنامه غیر متمرکز
برای اینکه بتوانید دسترسی راحت‌تری به شبکه اتریوم داشته باشید و برنامه خودتان را توسعه دهید، می‌توانید از مرورگر میست یا Mist استفاده کنید. این مرورگر توسط توسعه دهنده‌های اتریوم ایجاد شده است و به هر کاربر یک والت امن در کنار رابط کاربری آسان ارائه می‌دهد. در این رابط کاربری شما دسترسی آسانی به قراردادهای هوشمند و مدیریت خواهید داشت. مرورگر میست مانند دیگر مرورگر‌ها فعالیت می‌کند با این تفاوت که مرورگر‌های دیگر برای کل فضای اینترنت ساخته شده است اما مرورگر میست برای شبکه اتریوم ایجاد شده است و تنها می‌توان این شبکه را مشاهده کرد.
همچنین اگر نخواهید از این مرورگر استفاده کنید و به دیگر مرورگر‌های خود مانند فایرفاکس و گوگل کروم نیاز داشته باشید، می‌توانید از افزونه MetaMask استفاده کنید. با افزودن این افزونه به مرورگر خود، مرورگر تان را تبدیل به یک مرورگر اتریوم خواهید کرد و می‌توانید نرم افزار‌های غیر متمرکز خودتان را در آن مکان ایجاد کنید و یا آن را ارتقا دهید. درحال حاضر این افزونه تنها برای فایرفاکس و گوگل کروم ایجاد شده است.
شبکه اتریوم قدرت زیادی به افراد داده است. نرم افزار‌ها و توکن‌های زیادی توانسته‌اند به وسیله این شبکه به قدرت برسند و رشد کنند که می‌توان به توکن‌های OmiseGo و EOS اشاره کرد که هرکدام جامعه کاربری مخصوص خودشان را تشکیل داده‌اند و به موفقیت رسیده‌اند.
تهیه اتریوم و والت آن
توکن‌های اتریوم را به راحتی می‌توان در صرافی‌های آنلاین خریداری کرد یا از یک شخص مورد اعتماد که توکن اتریوم دارد، خریداری کرد. حال تمامی این توکن‌ها نیاز به فضایی برای نگهداری و سرمایه گذاری دارند که به آن فضا والت می‌گویند. شما برای اینکه بتوانید توکن‌های خودتان را در مکانی نگه دارید باید یک والت اتریوم برای خودتان ایجاد کنید. هر والت دارای دو کلید عمومی و خصوصی است. کلید عمومی مانند همان شماره حساب انسان است و از آن می‌توان برای انتقال و دریافت توکن استفاده کرد اما کلید خصوصی به تمام والت دسترسی خواهد داد. هرگز نباید کلید خصوصی خودتان را به شخصی نشان دهید زیرا از طریق آن می‌تواند به تمام والت شما دسترسی داشته باشد و توکن‌های شما را برای خودش برداشت کند.
اتریوم پنج نوع والت را به کاربرهای خودش ارائه کرده است که می‌توانید برترین والت‌های هرکدام شان را در بخش زیر مشاهده کنید:
- والت سخت افزاری اتریوم: برترین والت سخت افزاری برای اتریوم، والت LEDGER NANO S نام دارد. قیمت این والت تنها ۶۵ دلار است که به نوعی ارزان‌ترین والت و در عین حال امن‌ترین والت سخت افزاری اتریوم حساب می‌شود. در این والت امکان ذخیره سازی اتریوم و اتریوم کلاسیک به صورت افلاین وجود دارد و این والت برای انتقال توکن‌ها از کلید خصوصی داخلی استفاده می‌کند. همچنین درون این والت یک صفحه نمایش OLED وجود دارد که می‌توان تراکنش‌ها را درون آن مشاهده کرد. اگر این والت را به یک رایانه هک شده هم وصل کنید، دچار هیچگونه اخلال نخواهد شد.
- والت تحت وب اتریوم: وب‌های زیادی وجود دارند که والت امنی برای اتریوم به کاربر ارائه می‌کنند اما برترین وب MY ETHER WALLET است. این وب به طور متن باز نوشته شده است و هیچ شخص سومی در آن نقش نخواهد داشت. این والت توسط کلید خصوصی شما کنترل می‌شود و می‌توانید درون آن تمامی قراردادهای هوشمند خودتان را ایجاد کنید یا توکن بیت کوین و اتریوم نیز انتقال دهید. بزرگترین مزیت این والت این است که نیازی به اطلاعات شخصی شما ندارد و می‌توانید به طور مخفی فعالیت کنید.
- والت دسکتاپ اتریوم: یکی از بهترین والت‌های دسکتاپ Exodus است. این والت نیازمند اینترنت است اما نباید بابت کلید‌های خصوصی نگران بود زیرا تمام آنها محفوظ خواهد ماند. این والت از هفت ارز برتر دنیا پشتیبانی می‌کند و یکی از اولین والت‌هایی است که از ShapeShift برای تبادل ارز استفاده می‌کند که مزیت برتری نسبت به دیگر والت‌ها است. همچنین این والت دارای نمودار‌های مناسبی برای بررسی ارزها است که در همان صفحه اول می‌توانید انها را مشاهده کنید.
- والت چند منظوره اتریوم: Jaxx یکی از محبوب‌ترین والت‌های چند منظوره است که از چندین ارز مختلف پشتیبانی می‌کند. این والت هم مانند دیگر والت‌های دسکتاپ به اینترنت نیاز دارد و بر روی سیستم عامل‌های مختلف وجود دارد. مزیت این والت نسبت به دیگر والت‌ها، رابط کاربری و سرعت بهتر آن است.
- والت کاغذی اتریوم: یک شرکت به نام ETHAddress نوعی کاغذ به کاربرهای اتریوم می‌دهد که در آن کلید خصوصی و عمومی والت کاربر چاپ شده است. این پروژه کاملا متن باز است و نوعی فناوری جدید به والت‌های اتریوم اضافه کرده است.
استخراج رمزنگاری
استخراج کننده‌ها افرادی هستند که از طریق سیستم رایانه‌ای شان الگوریتم‌های ریاضی را حل می‌کنند و با تایید تراکنش‌های یک شبکه، پاداش دریافت می‌کنند. چنین روشی در اتریوم هم وجود دارد و شخص می‌تواند با جمع آوری سیستم‌های مناسب استخراج توکن‌های اتریوم را آغاز کند. در استخراج اتریوم، استخراج کننده باید تراکنش‌ها و بلاک‌ها را تایید کند و به بلاک چین ارسال کند تا پاداش خود را که همان توکن اتریوم است دریافت کند.
سودآوری استخراج اتریوم به خود شما بستگی دارد. در حقیقت باید بدانید که سود آن وابسته با توانایی مالی شما است. اگر شما قادر به خرید سیستم‌های قوی باشید قطعا می‌توانید درآمد خوبی از سوی استخراج داشته باشید. البته باید به قیمت اتریوم و سختی استخراج هم توجه داشته باشید تا بتوانید در چنین راهی پیروز شوید.
