با ورود به دهه 2020، فناوری‌های رمزنگاری و ارزهای دیجیتالی وارد یک دوره جدید از توسعه و تغییر شگفت‌آور شده‌اند. یکی از نمادهای اصلی این انقلاب، بیت‌کوین (Bitcoin) نام دارد. بیت‌کوین به عنوان اولین و بزرگترین ارز دیجیتال جهان، از خود برای پس‌گرفتن نظام مالی سنتی و ایجاد یک روش جدید برای انتقال ارز و ثروت به عنوان یک فناوری برنده شناخته میشود. اما چه دقیقاً بیت‌کوین است و به چه دلایلی اهمیت دارد؟
این مقاله به بررسی هدف بیت‌کوین از دیدگاه تکنیکی، اقتصادی، و اجتماعی می‌پردازد. ما به تحلیل ریشه‌های ایده بیت‌کوین و نقش آن در تغییر سیستمهای مالی و مخصوصاً بانکی می‌پردازیم. همچنین، اثرات جاری و پتانسیل‌های آینده بیت‌کوین بر اقتصاد جهانی و جوامع مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در نهایت، ما به دنبال درک بهتری از نقش بیت‌کوین در جهان مدرن و آینده‌اش در دنیای دیجیتال هستیم.
توضیحاتی خلاصه درباره بیت کوین
قبل از بررسی هدف این ارز دیجیتال، بیایید با این که بیت کوین چیست آشنا شویم. به سادگی، بیت کوین یک واحد پول دیجیتال است که در یک شبکه همتا به همتا (Peer-to-Peer) به کار می‌رود. این شبکه بر اساس تکنولوژی بلاکچین عمل میکند و بدون وجود یک مرکز کنترلی یا نظارت از سوی بانکها و دولتها، تراکنشها توسط کاربران انجام میشود. یکی از ویژگی‌های مهم بیت کوین، محدودیت تعداد واحدهای آن است. کل تعداد بیت کوین موجود تا پایان 21 میلیون واحد محدود شده‌است. واحدهای جدید بیت کوین از طریق فرآیند ماینینگ استخراج میشوند و به عنوان پاداش به افرادی که فرآیند ماینینگ را انجام می‌دهند، اختصاص می‌یابد.
اصلی‌ترین اهداف بیت کوین
در لحظه‌ای که ساتوشی ناشناس نخستین بلاک بیت کوین را استخراج می‌کرد، یک پیام ویژه در آن بلاک جاگذاری کرد. این پیام به شکل "The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks" درج شد. این عبارت به تایمز، روزنامه معتبر انگلیسی، ارجاع می‌دهد و به واقعیت دلالی‌های دومین بانک مرکزی انگلستان برای نجات بانکها اشاره دارد. این خبر در نیویورک تایمز به تازگی منتشر شده بود، کمتر از یک هفته پیش از استخراج بلاک نخستین بیت کوین. در ادامه مقاله، ما به بررسی اهداف و اهمیت بیت کوین خواهیم پرداخت.
حذف واسطه‌ها
بیت کوین به عنوان یکی از ارزهای دیجیتالی نه تنها به عنوان وسیله‌ای برای انتقال ارزش به کار می‌رود، بلکه دارای اهداف و اثرات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌تری نیز می‌باشد. اولین هدف مهم بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال، ابراز ناکارآمدی بانک‌های مرکزی است. بیت کوین به عنوان یک ارز مستقل از دولتها و نهادهای مرکزی ارزش خود را از طریق تکنولوژی بلاکچین حفظ میکند. این امر جلوگیری از تورم و از دست رفتن ارزش دارایی‌های افراد را در پی دارد.
علاوه بر این، به دلیل کنترل غیرممکن بانکها و دولتها بر بیت کوین، این ارز دیجیتال از تداخل‌ها و تحریم‌هایی که معمولاً دولتها برای محدود کردن فعالیت‌های افراد انجام می‌دهند، مستثنی است. این ویژگی‌های منحصر به فرد بیت کوین به آن امکان می‌دهد که به عنوان یک وسیله برای انتقال ارزش به طور عالمانه و بدون محدودیت‌های غیرضروری، عمل کند.
انتقال ارزش‌ها
یکی از اهداف اصلی بیت کوین، تبدیل شدن به یک سیستم انتقال پول همتا به همتا بود. بنیان‌گذاران بیت کوین طراحی کردند تا این ارز دیجیتال به عنوان یک وسیله پرداخت آنلاین بدون نیاز به دخالت شخص ثالث عمل کند و از طریق تراکنش‌های ناشناس امکان پذیر شود. گذشته از یک دهه از ایجاد بلاکچین بیت کوین، همچنان بحران‌هایی در مورد مقیاس‌پذیری و کارمزدهای بالا در تراکنشها وجود دارد. این مسائل موجب شده‌اند که بسیاری سوال کنند که آیا بیت کوین موفق به دستیابی به هدف اصلی خود شده یا خیر؟
در حال حاضر، شبکه بیت کوین توانایی پردازش بیش از هفت تراکنش در ثانیه را ندارد، در حالی که شبکه ویزا کارت میتواند بیش از ۲۴,۰۰۰ تراکنش را در ثانیه انجام دهد. این مسئله باعث میشود که تبدیل بیت کوین به یک سیستم پرداخت جهانی در حال حاضر دشوار به نظر بیاید.
حفظ ارزش
به عنوان مطرح شده، تعداد کل بیت کوین ها موجود در آینده به ۲۱ میلیون واحد محدود شده‌است. این محدودیت تاثیر مستقیمی بر ارزش بیت کوین دارد، زیرا ارتباط معکوسی بین موجودی و ارزش دارایی‌ها وجود دارد. از این منظر، انتظار می‌رود قیمت بیت کوین در آینده به شدت افزایش یابد. بنابراین، بیت کوین به عنوان یک وسیله پرداخت نه تنها کاربرد دارد، بلکه میتواند به عنوان یک ابزار برای حفظ ارزش مورد استفاده قرار گیرد.
در حال حاضر، طلا به عنوان یکی از انتخاب‌های محبوب برای حفظ ارزش معرفی میشود و بسیاری این دو را مقایسه میکنند، به عنوان طلای دیجیتال. یکی از نکات مهم در مورد این دو دارایی، همبستگی قیمتی آنهاست. با نگاهی به تاریخچه قیمت بیت کوین، می‌توان استدلال کرد که این ارز دیجیتال اولیه جهانی خوبی برای حفظ ارزش ارائه داده است.
قیمت بیت کوین در آغاز کمتر از ۱ دلار بود و سپس به تدریج در طی سال‌ها ارزش آن افزایش یافت. در سال ۲۰۱۰، بهای بیت کوین موفق نشد که حتی به یک دلار نیز برسد. در سال ۲۰۱۳، قیمت بیت کوین به ۲۲۰ دلار افزایش یافت و تا سال ۲۰۱۷، به سطح ۲۰,۰۰۰ دلار رسید. در سال ۲۰۲۱، قیمت بیت کوین به بیش از ۶۴,۰۰۰ دلار رسید. قیمت فعلی بیت کوین (سه بهمن ۱۴۰۱) در حدود ۲۳,۰۰۰ دلار است.
تغییر در سیاست‌های پولی
بیت کوین امکان تجربه یک سیستم پرداخت جدید و بدون نیاز به بانکها و نهادهای مالی سنتی را فراهم میکند، که به افراد امکان می‌دهد در شبکه‌ای با برابری نسبی شرکت کنند. به طور ساده‌تر، بیت کوین به توزیع قدرت و ثروت بین مردم توجه میکند و به همگان فرصت می‌دهد در این فرآیند مشارکت کنند.
در حال حاضر، دلار آمریکا به عنوان ارز مبادلاتی قویترین ارز در جهان شناخته میشود و سیاست‌های ایالات متحده تأثیر مستقیمی بر اقتصاد بسیاری از کشورها دارد. با این حال، استفاده از بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال میتواند به تغییر در نظام اقتصادی و پولی جهان منجر شود. به سادگی، با استفاده از بیت کوین به جای دلار، تصمیمات اقتصادی یک کشور نخواهد داشت تأثیری بر سایر کشورها.
بهره‌گیری در معاملات جهانی
با تمام نوسانات معمولی بیت کوین، این ارز دیجیتال همچنان به عنوان یک روش موثر برای انجام تراکنش‌های جهانی شناخته میشود. به علت سادگی نگهداری و انتقال بیت کوین که به یک ولت دیجیتال نیاز دارد و تازه‌های هفته در طول شبانه روز انجام میشود، این ارز دیجیتال به عنوان یکی از روش‌های آسان برای انجام تراکنش‌های جهانی به شمار می‌آید. افرادی که بیت کوین دارند، نیازی به حساب بانکی یا واسطه‌های مالی ندارند و تاجایی که تراکنشها با کارمزد کمتری انجام میشود، بازرگانان می‌توانند معاملات خود را سریع و کم هزینه به انجام برسانند.
استفاده در مبادلات روزمره
در حال حاضر، کاربران قادرند از طریق استفاده از بیت کوین (BTC) کالاها و خدمات مورد نیاز خود را از طریق سایت‌های مختلف خریداری کنند. علاوه بر این، می‌توانند در بسیاری از کشورها از بیت کوین به عنوان وسیله‌ای برای خرید‌های محلی استفاده کنند. از سوی دیگر، بسیاری از کشورها در حال اقدام برای قانون‌گذاری در حوزه رمزارزها به منظور تبدیل آنها به روش‌های پرداخت قانونی هستند. به عنوان مثال، کشور السالوادور در سپتامبر ۲۰۲۱ به عنوان اولین کشوری تاریخی بیت کوین را به عنوان واحد پولی قانونی به رسمیت شناخت. رئیس‌جمهور این کشور باور دارد که این تصمیم به حدود ۷۰ درصد از جمعیت السالوادور که به بانکداری سنتی دسترسی ندارند، کمک خواهد کرد.
به هر حال، بیت کوین به دلیل نوسانات بالای قیمت‌اش با چالش‌هایی مواجه است. به عنوان مثال، فرض کنید قیمت یک فنجان قهوه در روز سه‌شنبه ۰.۰۰۰۳۴ بیت کوین باشد و در روز پنج‌شنبه به ۰.۰۰۰۰۱۲ بیت کوین کاهش یابد. این اوضاع باعث مشکلات در تخمین ارزش واقعی محصولات برای همچنین خرده‌فروشان و مشتریان میشود. با توجه به پیچیدگی در تعیین قیمت محصولات بر اساس بیت کوین و همچنین سهولت موجود در سیستمهای مالی جاری در سراسر جهان، امکان تبدیل بیت کوین به یکی از روش‌های اصلی پرداخت بسیار کماندازه به نظر می‌رسد.
سهولت در ذخیره‌سازی
یکی از ویژگی‌های بارز بیت کوین، سهولت در نگهداری و مدیریت آن است. برای نگهداری از کالاهای ارزشمند مانند طلا یا جواهرات، نیاز به حفظ و مدیریت فیزیکی داریم. اما بیت کوین را می‌توان در یک کیف پول دیجیتال ذخیره کرد و با داشتن کلید خصوصی متصل به آن، می‌توان به راحتی و بدون محدودیت جغرافیایی در تمامی نقاط جهان از آن بهره برد.
جمع بندی
به طور کلی، بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال و شبکه همتا به همتا (P2P) نه تنها یک وسیله پرداخت نوآورانه ارائه می‌دهد بلکه از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است که تأثیر عمیقی بر سیستمهای مالی و اقتصادی دارد. این ویژگی‌ها شامل معاملات بدون نیاز به واسطه، امکان دسترسی جهانی به این ارز دیجیتال، سهولت نگهداری و انتقال، تأمین امنیت توسط تکنولوژی بلاکچین و کنترل متخصصی بر روی ارزش ارزی بیت کوین توسط دولتها یا بانک‌های مرکزی نمی‌باشد. این ترکیب از ویژگی‌ها بیت کوین را به یکی از موفق‌ترین ارزهای دیجیتال دنیا تبدیل کرده و امکان انقلابی در صنعت مالی را فراهم کرده است. در پایان پیشنهاد می کنیم ویدئوی زیر را هم که درباره آینده و گذشته ارزهای دیجیتال در ایران است و توسط مدیرعامل مجموعه سرمایکس در برنامه بیسیم بیان شده را مشاهده کنید.