صرافی ارز دیجیتال و کارکرد آن

در این مقاله قرار است با صرافی های ارز دیجیتال که به آنها اختصارا DCE نیز گفته می شود و عملکرد آن ها٬ آشنا شویم. قبل از توضیح در مورد موضوع مقاله لازم است که کمی درباره ارز دیجیتال که مورد معامله در این صرافی ها قرار می گیرد٬ صحبت کنیم تا به موضوع اصلی برسیم. ارز دیجیتال در ابتدا و حتی در حال حاضر با هدف دادن آزادی عمل بهتر و بیشتر به مردم عادی برای کنترل قدرت سرمایه و پول در دسترسشان با حذف واسطه ها (دولت ها٬ بانک ها و …) به وجود آمد.

ارز سایبری  که برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ معرفی شد٬ در ابتدا تمام خصوصیات موردنظر ارز دیجیتال را نداشت. اما ارز هایی که در حال حاضر مورد داد و ستد در فضای دیجیتال و اینترنت هستند در سال ۲۰۰۹ توسط فردی ناشناس از نظر هویت با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو با اسم بیت کوین پا به عرصه گذاشت. بیت کوینی که ناکاموتو اختراع کرد بعد ها مدلی برای الهام و معرفی ارزهای دیجیتال بعدی (لایت کوین٬ اتریوم٬ دش٬ آرک و …) شد. البته که در سال های ابتدایی  ارزش مالی بیت کوین (در سال ۲۰۱۱ ارزش یک بیت کوین برابر یک دلار آمریکا بود) به میزانی که در حال حاضر میبینیم نبود (یک بیت کوین برابر ۷۵۷۶.۲۴ دلار آمریکا) اما این ارز خیلی خوب توانست جای خود را با موفقیت باز کند.

هرچند که طی این سال ها موافقان و مخالفان زیادی هم به همراه داشت اما هر روز بر تعداد افراد و حتی صاحبان صنایع  کوچک و بزرگی که به این سیستم وارد می شوند افزوده می شود. شاید جالب باشد که بدانید سازمان یونیسف برای کمک به کودکان جنگ زده سوریه به جهت جلوگیری از هدر رفت و نابودی کمک های مالی توسط واسطه ها٬ از ارز دیجیتال استفاده کرد. این ارز هم چنین به کسانی که به هر دلیل حساب بانکی ندارند نیز آزادی مالی می دهد تا بتوانند حساب شخصی خود را بصورت ناشناس در دنیای بزرگ اینترنت داشته باشند.

ارزهای دیجیتال در طی یک دهه بعد از ظهورشان توانستند اغلب مشکلات سیستم مالی دنیا را مرتفع نمایند. از مزایای دیگری که در مورد ارز های دیجیتال می توان برشمرد به موارد قابل تامل تری مثل داشتن امنیت سیستم بالا٬ کنترل نظام مالی جمعی (و نه فردی یا گروهی)٬ کم شدن هزینه بابت تراکنش های مالی٬ سرعت تراکنش بالا٬ حذف شدن بهره بانک ها٬ حذف تورم٬ وضوح و شفافیت سیستم و حذف واسطه٬ داشتن اعتبار جهانی و قابل تحریم یا بلوکه نبودن توسط اشخاص یا دولت ها و … اشاره کرد.

صرافی های ارز دیجیتال و پیچ و خم ها

در این بین با هدف سهل نمودن معاملات ارز دیجیتال و ایجاد بستری برای خرید و فروش و یا تبدیل این ارز ها٬ صرافی های ارز دیجیتال در کشورهای مختلف به وجود آمدند که البته در ابتدای راه اندازی شان در کشورهایی مثل استرالیا٬  آمریکا و … با ممنوعیت قانونی مواجه بودند اما پس از مدتی از نظر قانونی توسط دولت ها پذیرفته شدند و روز به روز نیز بر تعدادشان در کشورهای مختلف افزوده شد.

این مدل از صرافی ها که با ارزهای دیجیتال و خرید و فروش آن ها سروکار دارند خودشان نیز مجازی اند٬ یعنی یک وب سایت و یا نرم افزار آنلاین هستند که کاربران سرمایه گذارمی توانند به وسیله آن فعالیت های موردنظر خود اعم از خرید٬ فروش و یا تبدیل ارزهایشان  را انجام دهند. به عبارت دیگر٬ مکانی مجازی در دنیای اینترنت که به واسطه عرضه و تقاضا و حجم معاملات که در این نوع بازارها وجود دارد و البته عوامل دخیل دیگری٬  نرخ یک ارز را تعیین می نمایند. صرافی های ارز دیجیتال از نظر بزرگی و کوچکی صرافی٬ شیوه عمل و امکاناتی که برای مشتری هایشان فراهم می کنند متفاوت هستند. هر چه یک صرافی بزرگ تر باشد قیمت ارز های مورد معامله در آن نسبت به بازار جهانی واقعی تر می باشد.

در ارتباط با شیوه عمل  و امکانات صرافی ها٬ برای مثال ممکن است یک صرافی ارز دیجیتال٬ تنها نقش واسطه را بین مشتری و فروشنده داشته باشد (پلت فرم P2P) و به عبارتی مانند یک بنگاه معاملات املاک٬ فروشنده و خریدار را به هم معرفی نموده و از این بابت کمیسیون دریافت نماید. در مدل دیگری از صرافی ها که به صرافی های محلی و یا منطقه خاصی سرویس دهی دارند٬ مشتریان با متصدیان خود صرافی (سایت موردنظر) خرید و فروش انجام می دهند.

از آن جایی که هر صرافی ارز دیجیتال به صورت مستقل فعالیت می نماید٬ قیمت ارز در هر صرافی متفاوت بوده و در بازار جهانی نیز قیمت ارز را بصورت برایندی از قیمت های متفاوت در صرافی ها به دست می آورند. البته لازم به ذکر است که تفاوت در قیمت ذکر شده بین صرافی ها فاحش و بزرگ نیست و یا به عبارت بهتر می توان گفت بسیار هم ناچیز است چرا که حتی اگر اختلاف چشمگیری هم در عرضه یک ارز در صرافی دیجیتالی پدید آید مشتریان با هجوم و خرید آن دگرباره قیمت را به تعادل بر می گردانند.

با توجه به آن که تفاوت بسیار کمی در قیمت های بین صرافی ها وجود دارد برای کسب سود از این منظر مجبور به صرف سرمایه زیادی خواهید بود که عوامل دیگری موجب می شود که داشتن سود از این لحاظ را نادیده بگیرید. از جمله این که در صورت تغییر لحظه ای قیمت ممکن است سرمایه گذاری زیادتان شما را دچار ضرر فراوانی نیز نماید و ضمن این که گاهی مدیران یک صرافی در صورت مواجهه با اختلاف شدید قیمت ارز در صرافی هایشان٬ صرافی را به حال تعلیق در آورده و امکان برداشت را از مشتری سلب می نمایند. ضمن این که همان طور که پیش تر نیز گفته شد صرافی ها از معاملاتی که انجام می شود حق کمیسیون دریافت می نمایند که لازم است در هنگام معامله و سرمایه گذاری در یک صرافی به این موضوع نیز دقت داشته باشید. در کل این که اگر به دنبال سود کردن از تفاوت و اختلافی که در قیمت های بین صرافی ها وجود دارد هستید با توجه به شرایطی که گفته شد ریسک زیادی را در پی خواهید داشت که در اکثر موارد سودی از این بابت نصیب مشتری نمی شود.

از دیگر امکاناتی که صرافی ها برای مشتریان فراهم می کنند٬ ضمانت کردن تراکنش هاست. از آن جایی که ارز های دیجیتال و فناوری بلاک چین^۱ غیرمتمرکز می باشند امکان بروز مشکل در هنگام تراکنش وجود دارد. از این رو صرافی ها با تقبل ریسکی که از این جهت ممکن است ایجاد گردد ارز های متفاوت را به یک دیگر و هم چنین به فیات تبدیل می کنند.

هم چنین در بعضی از صرافی ها مشتریان امکان خرید اینترنتی دارند و با استفاده از کیف پول دیجیتالی خود از طریق اینترنت خریدهای مورد نظر خود را می توانند انجام دهند. مثلا شارژ موبایل٬ غذا و … خرید نمایند و مورد چهارم این که افرادی که در فضای مجازی کار و فعالیت می کنند می توانند حقوق شان را از کارفرمای خود به صورت  ارزهای دیجیتال (بیت کوین٬ اتریوم و …) دریافت نمایند که این مهم نیز بواسطه صرافی های ارز دیجیتال فراهم می باشد.

  چنان چه قصد ورود به دنیای ارز دیجیتال را دارید٬ در انتخاب صرافی موردنظر خود موارد زیر را در نظر بگیرید

• ارز های رمزنگاری شده موجود در آن صرافی :

که هرچه ارز های بیشتری را پشتیبانی کنند امکان انتخاب بهتر و وسیع تری را به مشتری می دهند و هم چنین در تبدیل ارز ها به یک دیگر نیز دست مشتری باز تر می باشد.

• کارمزدی که صرافی از بابت معاملات از شما دریافت می کند:

مطمئنا سرمایه گذاران ترجیح می دهند صرافی ای را انتخاب نمایند که کارمزد کمتری از این بابت دریافت می نماید.

• محدودیت در انتقال :

این که چه میزان می توانید سرمایه گذاری کنید و هم چنین در روز چه مقدار حق برداشت از حساب خود را دارید٬ بسته به قوانین و مدل (متمرکز و یا غیر متمرکز) هر صرافی می تواند متفاوت باشد. مثلا برخی از صرافی ها در صورتی که به صورت ناشناس و بدون هویت در سایت حساب کاربری داشته باشید به میزان کمتری نسبت به هنگامی که مشخصات شناسایی خود را وارد نمایبد به شما امکان برداشت و مبادلات روزانه را می دهند.

• قابل اطمینان بودن صرافی :

که برای این مورد می توانید به تجربه و سابقه کاری مدیران عامل و بنیان گذاران آن صرافی نگاهی بیندازید. هم چنین هر چه تعداد کاربران یک سایت بیشتر باشد می تواند نشانه میزان اعتماد و اطمینان افراد سرمایه گذار به خدمات ارائه شده باشد.

• امنیت در سرمایه گذاری:

که در صورت وجود چنین آیتمی در یک سایت صرافی٬ مشتری ها با اطمینان بیشتری به سرمایه گذاری در آن اقدام می کنند. چنان چه چنین موردی را در یک سایت صرافی مشاهده نکردید با احتیاط بیشتری گام بردارید.

• خدمات پشتیبانی از مشتریان در سایت:

از طریق سایت و یا ایمیل٬ که ضمن ایجاد طیب خاطر در مشتریان در هر لحظه ایجاد سوال و یا مشکل٬ باعث ایجاد اعتماد و حس امنیت بیشتر در افراد مراجعه کننده و سرمایه گذار می گردد.

• متمرکز و یا غیرمتمرکز بودن صرافی :

که خود موردی بسیار مهم و قابل تامل می باشد که به همین دلیل درادامه به توضیح آن پرداخته می شود.

صرافی های متمرکز و غیر متمرکز:

برای توضیح در مورد این خصوصیت صرافی ها٬ شرحی پیرامون صرافی غیر متمرکز خواهیم داشت که برای وجه تمایز آن با مدل متمرکز کافی است که یک صرافی فاقد یکی از موارد گفته شده باشد تا آن را در دسته بندی صرافی های متمرکز قرار دهیم.

غیر متمرکز بودن صرافی یکی از ویژگی های مهم در دنیای ارز دیجیتال است که در آینده نه چندان دور تمامی مبادلات در دنیای ارز دیجیتال به این صورت انجام خواهد گرفت چرا که امنیت و اطمینانی که در این روش وجود دارد کاربران بسیاری را جذب صرافی های غیر متمرکز خواهد کرد. صرافی غیر متمرکز به زبان ساده به این مفهوم است که  هیچ شخص سومی کنترل و مدیریتی روی سرمایه و دارایی مشتریان ندارد و به دلیل پروتکل مورداستفاده در این وب سایت ها (بلاک چین) امنیت بسیار بالایی را نیز با خود به همراه دارد به صورتی که می توان گفت امکان هک کردن این سایت ها و در نتیجه حساب مشتریان٬ غیر ممکن است . از این جهت هیچ گونه واسطه در این فضا وجود نداشته و معاملات طی قراردادهای هوشمند و در بستری امن و شفاف انجام می گیرند.

با توصیفی که در مورد غیر متمرکز بودن داده شده حال باید دید ویژگی های اصلی یک صرافی غیر متمرکز چیست:

• در این مدل از صرافی ها مشتریان اختیار دار کامل ارز دیجیتال خود هستند. یعنی هیچ شرکت و یا موسسه یا نهادی حق مالکیت ارز شما را حتی به صورت موقت نخواهد داشت و تمامی امور مربوطه به واسطه همان قرار هوشمند و اتوماتیک وار انجام می گیرد. در این مدل از صرافی ها شما تنها دارنده اصلی کلید خصوصی و عمومی (رمز عبور و نام کاربری ) خود هستید و حریم شحصی شما محفوظ می باشد چیزی که در مورد صرافی های متمرکز وجود ندارد. در صرافی های متمرکز کلید خصوصی شما در اختیار سایت صرافی و یا هکرهایی است که در صورت هک نمودن سایت به راحتی می توانند به حساب شما دسترسی پیدا کنند. به عبارتی در صرافی های متمرکز مالکیت خصوصی و حقیقی وجود ندارد و این نقطه ضعف بسیار بزرگی علی الخصوص برای کاربران ایرانی است چرا که در صورت بروز هرگونه مشکل حساب شما بلوکه می گردد.

• انجام هرگونه تراکنش و خرید و فروش بدون حضور هیچ واسطه ای صورت می گیرد و شما کافی است که از طریق سایت سفارش و درخواست های خود را ارسال و معاملات مورد نظرتان را انجام دهید.

• در این صرافی ها محدودیت و تحریم از هیچ مدل آن (جنسیت٬ سن٬ شهر٬ کشور و …) وجود نداشته و برای همه قابل استفاده است. حتی در صورتی که سایت صرافی فیلتر گردد شما می توانید با ارسال کد دستوری (Function) به آن قرارداد هوشمند٬ ارز های دیجیتال خود را بازیابی و معامله نمایید.

• اپن سورس بودن (متن باز) :

در این ویژگی کد های صرافی و همچنین قرارداد هوشمند به صورت اپن سورس (متن باز) در اختیار همه قرار می گیرد و همه کاربران می توانند با مطالعه این کدها از شیوه عمل آن صرافی مطلع شوند. این خصوصیت یکی از موارد حائز اهمیت و بسیار مهم یک صرافی می باشد که آن را قابل اطمینان می نماید. به عنوان مثال برای روشن شدن و درک اهمیت این موضوع٬ چنانچه صرافی ای این ویژگی را نداشته باشد ممکن است در قسمتی از کدهای آن نوشته شده باشد که  اطلاعات کلید خصوصی کاربر را برای فردی ارسال نماید.

• در این مدل از صرافی ها می توانید تا همیشه به صورت ناشناس فعالیت نمایید و در هیچ مرحله ای از فعالیت در سایت نیاز به بازگو نمودن هویت شخصی و تایید حساب کاربری (اکانت) خود ندارید. مشکلی که اکثر کاربران ایرانی با صرافی های متمرکز دارند٬ که در صورت احراز هویت و فاش نمودن هویت ایرانی خود حسابشان مسدود می گردد و اکثر صرافی های این چنینی (متمرکز) به کاربران ایرانی حتی خدمات ارائه نمی دهند. در صورتی که در صرافی های غیر متمرکز احراز هویت به هیچ عنوان نیاز نمی باشد.

• در صرافی های غیر متمرکز چیزی با عنوان محدودیت و سقف مبادلات و سفارش برای کاربران وجود ندارد. این در حالی است که در صرافی های متمرکزی مانند بایننس در صورتی که هویت شخص خود را بازگو نکرده باشید و بصورت ناشناس فعالیت نمایید روزانه قادر به مبادله تنها ۲ بیت کوین خواهید بود.

در انتها شاید بد نباشد نام چندی از صرافی های غیر متمرکز را به جهت آشنا نمودن شما با آنها ذکر نماییم. از جمله این سایت های صرافی ارز دیجیتال می توان به ویوز دکس٬ اوپن لجر دکس٬ کریپتوبریج دکس٬ بیت اسکوئر٬ استلار دکس و … اشاره نمود.

۱.بلاک چین : فناوری و پروتکل پیشرفته ای است که امکان تراکنش ارز های دیجیتال را با تائید توسط انجمن های آنلاین مردمی٬ برای کاربران فراهم می نماید.