آیا برای تکنولوژی بلاکچین (Blockchain Technology) آمادگی لازم داریم؟

طی این اخبار قرار است از تکنولوژی بلاکچین در یک مکانیزم، دیتابیس، سیستم، و یا هر آنچه دیگر که می تواند بلاکچینی شود، استفاده گردد. تازه تمام اینها در مورد به کار گرفتن خود Blockchain Technology است که حتی پدر بنده هم با قریب ۷۰ سال سن طرفدارش است؛ دیگر گستره وسیع و متنوع رمزارز ها پیشکش.

هم اکنون کشوری که مردمش با بافتن سبد از اسکناس های “بلیوار” (واحد پول ونزوئلا)، سعی بر افزایش اندکی به ارزش پول رایج مملکت خود دارند نیز، رمزارز ملی (Petro) ساخته است! با ارزجو همراه باشید تا با هم به بررسی چالش های سر راه این تکنولوژی بپردازیم.

کمی از زبان Gartner

وب سایت Thomson Reuters می گوید، تکنولوژی بلاکچین با افزوده شدن به لیست Hype Cycle (چرخه حباب) تحت نظر گروه تحقیقاتی Gartner، در سال ۲۰۱۷ به نقطه عطف کلیدی دست یافت. لیستی برای رتبه بندی تکنولوژی های نوظهور بر اساس میزان درک آنها توسط بازار و فاصله مفروض تا اتخاذ آنها به عنوان مسیری اصلی (Mainstream). گروه Gartner این شرایط را برای Blockchain Technology در بهترین حالت بین ۵ تا ۱۰ سال آینده می بیند.

در این رابطه نوشته است:

“تکنولوژی بلاکچین در حال حاضر در حبابی عظیم به سر می برد که در مسیر تکامل به سمت تکنولوژی های دیگر قرار دارد، اما نباید نادیده گرفته شود.”

برای به دست آوردن چشم اندازی نسبت به این حباب، جستجوی کلمه کلیدی Blockchain در سرویس های توزیع اخبار مانند PR Newswire و Business Wire، نتیجه ای معادل ۱۹۷۰ خبر منتشر شده در ۳ فصل اول ۲۰۱۷ را به دنبال دارد.

پس تکنولوژی بلاکچین دارد سر همه زبان ها می چرخد اما کدام یک از این مدعیان واقعا از دفتر کل توزیع شده (DLT) استفاده می نماید؟

پاسخ این سوال لیستی به مراتب کوتاه تر از “۱۹۷۰” خبر را نشان خواهد داد، اما اپلیکیشن های Blockchain Technology که در دنیای واقعی، توسعه یافته، آزموده شده و در برخی موارد قدم بر بازار گذاشته اند، نقشی حیاتی در توسعه آینده تکنولوژی بلاکچین ایفا نموده و تعریفی بر سرعت در مسیر اصلی قرار گرفتن این تکنولوژی ارائه می دهند.

بد نیست بدانید Gartner در کنفرانس RSA دبی در سال ۲۰۱۶ گفته:

“Blockchain Technology برای اقتصاد همان پیامد هایی را در بر دارد که در مقام مقایسه اینترنت برای اطلاعات داشته است.”

کنفرانس RSA

کنفرانس RSA یک سری از کنفرانس های امنیت IT (فناوری اطلاعات) است، سالانه برگزار شده و حدود ۴۵ هزار شرکت کننده دارد و در سال ۱۹۹۱ به عنوان کنفرانس کوچکی برای رمزنگاری بنیان گذاری شد. این کنفرانس هر سال در کشور های ایالات متحده امریکا و امارات متحده عربی، همچنین قاره های اروپا و آسیا برگذار می گردد. لازم به توضیح است کنفرانس بعدی روز چهارشنبه مورخ ۳ مرداد سال جاری در ژاپن تشکیل خواهد شد و ۵ مرداد نیز خاتمه خواهد یافت.

در کنفرانس سال ۲۰۱۶ چالش های سر راه تکنولوژی بلاکچین برای فراگیر شدن چنین مطرح شد:

1. تکنولوژی بلاکچین جایگزینی قابل توجه برای موسسات مالی شخص ثالث است که ضمانت بر هویت طرفین تراکنش ارائه می نمایند.
   • چالش های مرتبط با زیرساخت های قدیمی و کهنه
2. چالش های مرتبط با درک کردن Blockchain Technology
   • تجمیع سیستم های مبتنی بر رمزنگاری
   • غیر متمرکز سازی سیستم های مبتنی بر رمزنگاری
3. هدف حمله قرار گرفتن این سیستم ها
4. پشتیبانی دولت ها و استاندارد ها هنوز در فاز اکتشافی است
5. اتهام سهولت پول شویی و جنایت از طریق ارز دیجیتال
6. عدم توانایی فعلی در پشتیبانی از تعداد بالای تراکنش ها و نداشتن سرعت کافی

تنظیم مقررات

جدای از مواردی که در بالا لیست شده، چالش های دیگری مانند سازمان های تنظیم مقررات یا رگولاتوری ها نیز وجود دارند که در سال ۲۰۱۸، سالی که صاحب نظران سال رگولاتوری رمزارز ها پیش بینی کرده اند، تکنولوژی بلاکچین با آن ها مواجه خواهد بود. مشتری خود را بشناسید (KYC)، تنظیم مقررات مرکزی، نظام قضایی، همکاری پذیری (Interoperability) و فرآیند میرات و تنظیم مقررات.

(نظام موروثی (Legacy System) در دنیای کامپیوتر به مدل قدیمی تر یک تکنولوژی جدید اطلاق می گردد که به قول معروف راه را برای نسل جدید خود فرش نموده است. در مورد تکنولوژی بلاکچین این نظام، به واسطه عدم وجود نسل پیشین مشخص به نوعی شکاف ختم می گردد.)

مزایای Blockchain Technology به چالش های آن نمی چربند؟

شرح مزایای استفاده از تکنولوژی بلاکچین و سهولت هایی که به همراه خواهد آورد، آن هم از زبان بنده که دلباخته تکنولوژی هستم، در این مقاله نخواهد گنجید. قابلیت هایی مانند قرارداد هوشمند، تعمیم بلاکچین در نظام های درمانی، خرید و فروش املاک، ردیابی فعالیت های مجرمانه و حتی نظام های حاکمیت، بهینه سازی و بهبود هایی چشمگیر به همراه خواهد داشت. بیایید با هم برای درک این مزایا چند مورد را عمیق تر موشکافی کنیم.

هوشمند سازی حاکمیت

در وصف این مورد، تکنولوژی بلاکچین می تواند تدابیر امنیتی که دولت ها برای ردیابی کالا ها و فرآیند تولید آن ها می اندیشند را به طرز چشمگیری بهبود بخشد.

• تشخیص و کنترل معضل دارو های تقلبی به صورت غیر متمرکز
• ردیابی هوشمند کیفیت محصول و تولید آن ها
• نشانه گذاری (Tagging)، نمایش دادن کالا های فیزیکی را به صورت مجازی میسر می نماید؛ تگ هایی (Tags) مانند QR Code ها می توانند به شکلی امن در Blockchain هش شوند
• هم اکنون از تگ/کد ها برای تشخیص کالا های جعلی استفاده می شوند
• استفاده از بلاکچین به عنوان ابزار جهان شمول ردیابی با بررسی پذیری و بدون نقض بی مورد حریم خصوصی

حال نمونه ای از راهکار کاهش فعالیت های مجرمانه:

• کد های مخفی در پایانه های فروش
• استفاده از این کد های ارائه شده برای بررسی قانونمندی و تازگی محصول
• نابود شدن ارزش کالا در صورت جایگزین شدن کد مربوطه
• حفاظت در مقابل استفاده دوباره از یک کد

استفاده از همکاری پذیری در سوابق یا رکورد های درمانی

بر طرف کردن معضلاتی که نظام سوابق درمانی با آن ها درگیر است، می تواند همکاری پذیری Blockchain Technology را به یک واقعیت بدل نماید، که در حال حاضر کمبودی اساسی در این نظام است.

ضعف در تعامل

• نظام های درمانی کنونی به طور کلی غیر مرتبط با یکدیگر هستند که در صورت نیاز بیمار به تعویض ارائه دهنده خدمات درمانی خود (به دلایلی همچون فرآیند دستی نا کارآمد این سیستم) هزینه و تاخیر هایی قابل توجه را نتیجه خواهد گرفت
• بین نظام های پرداخت و تامین نیز اتصالی برقرار نیست

خطر حمله

معضل قابل توجه دیگری که می توان به آن پرداخت حملات هستند که مثال بارز آن باج افزار WannaCrypt است که سال گذشته سازمان خدمات درمانی ملی انگلیس (NHS) را زمین گیر نمود.

• داده های درمانی متمرکز هستند (که در سرور های فیزیکی در- محل “On-site” یا در فضا های ذخیره سازی ابری نگهداری می شوند) و آسیب پذیری بسیار بالایی نسبت به نفوذ به لایه های امنیتی دارند (این داده ها در معرض سرقت و اعمال تغییر/تحریف بالقوه و غیر قابل تشخیص قرار دارند).

حال ببینیم تکنولوژی بلاکچین چه نقش های می تواند در این زمینه ایفا کند:

• مدیریت ویزیت بیماران در بیمارستان ها و مراکز درمانی
• مدیریت نظام بیمه به صورت همتا به همتا
• تعریف و تجمیع داده های درمانی
• نظام حقوقی و میانجی گری همتا- محور
• پرداخت بها وقتی دسترسی مالی میسر نیست

خرید و فروش املاک

برای جلوگیری از طولانی شدن این مثال ها، این مورد را در قالب تصویر زیر شرح داده ام.

دیدگاه مدیر اکوسیستم توسعه دهنده، Hyperledger

خانم Marta Pierkarska، مدیر شرکت مشهور Hyperledger، دیدگاه هایی جذاب و شنیدنی در این خصوص ارائه داده است. وب سایت openaccessgovernment از زبان این خانم چنین نوشته است: امروزه اتخاذ کنندگان Blockchain Technology را در محیط های متنوع کسب و کار و تقریبا هر صنعتی می بینیم. گستره ای وسیع از صنایع، از مالی و بانک داری گرفته تا تولید و زنجیره تامین، تا املاک هوشمند، بهداشت و درمان و مشاوره املاک.

تکنولوژی بلاکچین وعده امنیت، توجیه اقتصادی، شفافیت و ممیزی آسان و ردیابی هر گونه دارایی را می دهد. امکان توکن-محور شدن کالا های فیزیکی، مبادله و ردیابی آن ها در شبکه های توزیع شده همتا به همتای مجازی در کسب و کار ها و بدون نیاز به نهادی مرکزی برای کنترل.

نیاز به فراگیر شدن

خوشبختانه با توجه به علاقه حول آن، Blockchain Technology می تواند در ابر شرکت ها، آژانس های دولتی و حتی بخش عمومی فراگیر شود. چرا؟ به دلیل اینکه هر گاه ممکن است جامعه ای متشکل از سازمان به نظام مشترکی از سوابق نیاز پیدا کند و اتوماسیون های کاربردی بر آن پیاده سازی نماید، این جاست که تکنولوژی بلاکچین معنا پیدا می کند. Blockchain Technology هنوز چاره ای برای اعتبار سنجی نیست و ما همچنان به حسابرسانی برای تائید آنچه در بلاکچین قرار می گیرد نیاز داریم. اما بلاکچین های توزیع شده در کسب و کار ها احتمالا به ساختاری بطنی بدل خواهند شد که به تقریبا هر صنعتی کمک می نماید.

اغلب صنایع برای انجام کار به تراکنش نیاز دارند، اغلب آن ها با مسئله اعتماد (Trust) دست و پنجه نرم می کنند، اغلب صنایع در عذاب اجرا شدن دستی قرارداد ها و مبهم بودن دارایی های خود هستند.

ما صنایعی را یافته ایم که به دنبال راهکار هایی برای صرفه جویی در هزینه ها هستند. شاهد برخی زمینه ها در این صنایع هستیم که تشنه غوص زدن در بلاکچین هستند و برخی دیگر که در فاز مشاهده و بررسی به سر می برند. بزرگ ترین چالش عدم وجود استعداد فنی است که بتواند کمک به تعریف موارد استفاده و نحوه پیاده سازی تکنولوژی بلاکچین در نظام های تولید باشد. این مهارتی است که می تواند نسبتی اساسی با سال های آتی پیش رو داشته باشد.

تکنولوژی

این که تمام این اوصاف چه سودی برای مصرف کنندگان دارد سوالی است که ذهن همگان بدان مشغول است. Blockchain به احتمال قریب به یقین تکنولوژی ای کاملا نهان خواهد بود که سیستم هایی که ما امروز داریم را بهبود می بخشد. هم اکنون بیشتر کاربران نمی دانند گوشی موبایل آن ها متشکل از قطعاتی متعدد و ۲ سیستم عامل است. بسیاری از مصرف کنندگان حتی نمی دانند سیستم عامل چیست.

به همین ترتیب نیز نخواهند دانست صید مستمر ماهی ای که در رستوران سفارش می دهند، ردیابی و تائید آن توسط تکنولوژی دفتر کل توزیع شده (DLT) صورت پذیرفته است تا برای آن ها توجیه اقتصادی داشته باشد. چشم انداز استفاده از بلاکچین برای فراتر رفتن از نظامی مشترک از سوابق که دارایی دیجیتالی بر زنجیر خلق نماید (قرارداد های بیمه، قرارداد مشتقه، سهام یک شرکت و غیره) حقیقی است و هم اکنون مردم در حال پیش بردن آن هستند.

پشتیبانی شده با بلاکچین (Powered by Blockchain Technology)

بسیار خب، حال باید پرسید آیا ما برای جهانی با پشتیبانی تکنولوژی بلاکچین آماده ایم؟ آیا آماده ایم الگویی بدون نیاز به اعتماد (Trustless Paradigm) را، به نحوی که مردم به جای اعتماد به یک سازمان به یک نرم افزار اعتماد کنند، بر جامعه بشری سوار نماییم؟ به نظر بنده (خانم Marta Pierkarska)، بله. اندیشه این که در ۵ سال آینده تقریبا تمام ۵۰۰ شرکت رتبه اول دنیا، DLT را در گوشه ای از نظام بطنی خود خواهند داشت. با این حال به خاطر داشته باشیم که بلاکچین ها شبکه هایی همتا به همتا اساس هستند؛ بنابراین ساختن نظام مشترک سوابق مذکور نیاز به همتا دارد. پس در چنین شرایطی همکاری و تعامل تعریف خواهد شد.

سخن آخر

از پیاده سازی بر نظام های موروثی، محدودیت های فنی، تنظیم مقررات توسط دولت ها و از محافظه کاری شرکت ها برای دستیابی به سهولت در سطوح مختلف کسب و کارشان به واسطه پیاده سازی Blockchain Technology و اعتماد کردن به نرم افزاری نوپا که بحث امروزه هر محفل است، که بگذریم، زیرساخت های اجتماعی گره خورده با زیرساخت های فرهنگی که خواه نا خواه در هر اجتماعی وجود دارد، نمی توان گذشت. آیا ما، من و تویی که جامعه ی کشور عزیزمان را تشکیل داده ایم و سال های سال است امنیت مالی خود را با اعتماد به اشخاص ثالث رقم زده ایم، آمادگی اعتماد کردن به نرم افزار را داریم؟

از نظر بنده سوال اصلی اینجا مطرح می شود. آیا ذهن من و تو آمادگی پذیرش شفافیت تکنولوژی بلاکچین را دارد؟ وگرنه تجربه ثابت نموده جایی که نقصان فنی و تکنیکی وجود دارد، خلق راه حل آسان است. حل مشکل زیرساخت های ذهنی بشر، به واسطه تنوع وسیع ذهنیت هاست که کار را دشوار می نماید.

توجه!

دیدگاه هایی که در این مقاله ارائه شده اند، متعلق به نویسنده می باشند و لزوماً مربوط به ارزجو نمی باشد و نباید به آن نسبت داده شود.

 منابع:

https://www.thomsonreuters.com/en/reports/blockchain.html

https://www.rsaconference.com/writable/presentations/file_upload/png-t08_are_we_really_ready_for_blockchain_final.pdf

Are we ready for a blockchain world?

Image